BÖLÜM 1: Kaynak Gösterme
Kuralları
1.1.1. Kaynakça ile göndermelerin
uyumu
1.1.3. İki ve/veya daha fazla
yazarlı çalışmalar
1.1.4. Tüzel yazarlı çalışmalar
1.1.6. Yazarı belli olmayan ya da
anonim çalışmalar
1.1.7. Aynı parantez içerisinde
birden çok gönderme yapılması
1.1.10. Bir kaynağın belirli bir
bölümüne gönderme yapma
1.1.12. Parantez içindeki
açıklamalarda gönderme yapma
1.2. Kaynakça oluşturma kuralları
1.2.1. Kaynak göstermede
kullanılabilecek kısaltmalar
1.2.2. Çevrimiçi kaynaklarda
kaynakçada yer alacak sürüme karar verme
1.2.4. Meta-analizde kullanılan
kaynakların gösterimi
1.6.1. Makale veya bölüm başlığı
1.6.2. Süreli yayın başlığı
(akademik dergi, gazete, popüler dergi)
1.6.3. Süreli yayın dışı
yayınların başlığı: Kitaplar ve raporlar
1.6.4. Başlıkta rutin olmayan
bilgiler
1.7.1. Süreli yayınlar: Bilimsel
dergiler, popüler dergiler, gazeteler
1.7.2. Süresiz yayınlar: Kitaplar
ve raporlar
1.8.1. DOI numarası olan
elektronik kaynaklar
1.8.2. DOI numarası olmayan
elektronik kaynaklar
1.9. Doğrudan/Dolaylı alıntı
yapma
2. Yayın türlerine göre kaynak
gösterme kuralları
2.1.1. DOI numarası olan dergi
makaleleri
2.1.2. DOI numarası olan yediden
fazla yazara sahip dergi makaleleri
2.1.3. DOI numarası olmayan dergi
makaleleri
2.1.4. DOI numarası olmayan,
başlığın İngilizce’ye çevrildiği basılı formattaki dergi makaleleri
2.1.6. Kurumsal bir arşivden
erişilmiş yayın aşamasında olan makale
2.1.8. Çevrimiçi popüler dergi
yazısı
2.1.9. Yazarı olmayan haber
bülteni yazısı
2.1.11. Çevrimiçi gazete yazısı
2.1.13. Bir dergideki özel sayı
veya bölüm
2.1.14. Dergi sayısının bir
bölümü olarak monograf
2.1.15. İmzası olmayan editoryal
2.1.16. Bir süreli yayındaki
yalnız çevrimiçi erişilebilen ek materyaller
2.1.17. Orijinal kaynak olarak öz
2.1.18. İkincil kaynak olarak öz
2.2. Kitaplar, danışma kaynakları
ve kitap bölümleri
2.2.1. Basılı sürüm kitap girişi
2.2.2. Basılı kitabın elektronik
sürümü
2.2.3. Sadece elektronik sürümü
olan kitap
2.2.4. Yeniden yayımlanmış
kitabın elektronik sürümü
2.2.5. Elektronik veri
tabanlarından erişilen sınırlı erişimli kitap ya da monograf
2.2.6. Çok ciltli bir eserdeki
birkaç bölüm
2.2.7. Bir serideki bir ciltte
yer alan kitap bölümünün elektronik sürümü
2.2.8. Kitap bölümünün basılı
sürümü
2.2.9. Başka bir kaynaktan
yeniden basılan İngilizce’ye çevrilmiş kitap bölümü
2.2.11. İngilizce olmayan,
başlığı İngilizceye çevrilmiş danışma kaynağı
2.2.12. Çevrimiçi danışma
kaynağında yer alan bir giriş
2.2.13. Yazarı ve editörü olmayan
çevrimiçi danışma kaynağında yer alan bir giriş
2.3. Teknik raporlar ve araştırma
raporları
2.3.1. Tüzel yazarlı devlet
raporu
2.3.2. Tüzel yazarlı belli bir iş
ekibi tarafından hazırlanan çevrimiçi raporlar
2.3.3. Sivil toplum
kuruluşlarınca oluşturulmuş yazarı belli olan raporlar
2.3.4. Kurumsal bir arşivden
erişilen rapor
2.4.2. Çevrimiçi erişilen
konferans bildiri özü/özeti
2.4.3. Düzenli olarak çevrimiçi
yayımlanan bildiriler
2.4.4. Kitap formatında
yayımlanan bildiriler
2.5. Doktora ve yüksek lisans
tezleri
2.5.1. Ticari bir veri tabanında
yer alan yüksek lisans ya da doktora tezi
2.5.2. Kurumsal bir veri
tabanında yer alan yüksek lisans ya da doktora tezi
2.5.3. Web’de yer alan yüksek
lisans ya da doktora tezi
2.5.4. Dissertations Abstracts
International’da yer alan yüksek lisans ya da doktora tezi
2.6. Değerlendirme ve eleştiriler
2.6.3. Bir video oyununun
değerlendirmesi
2.6.4. Bir makale üzerine yapılan
eleştiri
2.7.3. Bir televizyon dizisinden
tek bir bölüm
2.7.5. Çevrimiçi erişilmiş harita
2.8. Veri setleri, yazılımlar,
ölçüm aletleri ve ekipmanlar
2.9. Yayımlanmamış ya da gayri
resmi olarak yayımlanmış çalışmalar
2.9.1. Üniversite ile bağlantılı yayımlanmamış
metin
2.9.2. Henüz devam eden
çalışmalar veya yayımlanması için başvurusu yapılmış çalışmalar
2.9.3. Başlıksız bir çalışmanın
yayımlanmamış ham verileri
2.9.4. Gayri resmi olarak
yayımlanmış veya kişisel olarak arşivlenmiş çalışma
2.10. Arşiv dokümanları ve
koleksiyonlar
2.10.1. Bir arşivde yer alan
mektup
2.10.2. Özel bir koleksiyonda yer
alan mektup
2.10.3. Bir arşivde yer alan
mektup koleksiyonu
2.10.4. Bir arşivde ya da kişisel
koleksiyonda yer alan yayımlanmamış ders notları, yazılar
2.10.6. Tüzel yazarlı arşivsel
kaynak
2.10.7. Bir arşivde yer alan
kayıtlı röportaj
2.10.8. Ses kaydı mevcut olmayan
bir röportajın transkripsiyonu
2.10.9. Bir arşivde veya kişisel
koleksiyonda yer alan tarihsel gazete makalesi
2.10.10. Sınırlı sayıda basımı
olan tarihi yayınlar
2.12. Internet mesaj panoları,
elektronik mesajlaşma listeleri ve diğer çevrimiçi topluluklar
2.12.1. Bir
haber grubu, çevrimiçi forum ya da tartışma grubuna gönderilen mesaj
2.12.2. Elektronik mesajlaşma
listesine gönderilen mesaj
Bölüm 2: Tablo ve Şekil Oluşturma
Bilgi iletimi, insanlığın varoluşundan bu yana günlük ve
toplumsal yaşamın temel dinamiğidir. Bilimsel bilginin ortaya çıkmasıyla
birlikte bilimsel iletişim sürecinin belirteci de olan bilgi iletiminde “kaynak
gösterme” bilginin bilimselliğinin gereği olduğu kadar düşünsel mülkiyet
haklarına saygının da gereğidir. Bu yönüyle bilimsel etik ilkesinin metin
içindeki yaşam kanalı olan “kaynak gösterme” sayesinde metinler bilimsel metne
dönüşmektedir.
Daha
açık ifadeyle, kanıta dayalı her yeni bilgi için kuralına uygun “kaynak
gösterme” vazgeçilmez olup, kuralına uygun olarak aktarılan yeni bilgi
insanlığı doğru bilgiye biraz daha yaklaştırmaktadır. Kanıtlanmış her yeni
bilginin yeni soru işaretlerine yol açmasıyla bilimsel metinlerin ardışık
çoğalması bilginin yayınım ve dağınımı için olduğu kadar bilimin geleceği için
de elzemdir.
Bilimsel Yayınlarda Kaynak Gösterme, Tablo ve Şekil
Oluşturma Rehberi: APA 6. Basım, kaynak gösterme alanında otorite kaynak olan
American Psycohological Association (APA) Kuralları’nın son sürümüne dayalı
olan ancak özgün örneklerle zenginleştirilerek meslektaşlarım İpek Şencan ve
Güleda Doğan tarafından özveri dolu uzun bir sürecin sonunda hazırlandı. Rehber
bir süredir hissedilen “güncel kaynak gösterme başvuru kitabı” eksikliğini uzun
süreliğine giderecek nitelikte bir görünüm yansıtmaktadır.
Değerli
meslektaşlarıma emekleri için teşekkür eder, başarılı çalışmalarının devamını
dilerken rehberin mesleki araştırmalarımıza katkı sağlamasını ümit ederim.
Dr. M. Tayfun Gülle
Eylül 2015, Ankara
Alanımızda
APA 6 Kurallarına göre kaynak gösterme konusundaki eksikliği gidermek amacıyla
hazırladığımız Bilimsel Yayınlarda Kaynak Gösterme, Tablo ve Şekil Oluşturma
Rehberi: APA 6 Kuralları birinci basımı yoğun ilgi görmüştür. Siz değerli
okurlarımızdan gelen geri bildirimler doğrultusunda Rehber’e Resmi Gazete ve
web sitesi gibi kaynaklara yönelik kaynak gösterme örnekleri eklenmiştir. Bu
örneklerin yer aldığı ikinci basım Türk Kütüphaneciliği dergisi ve Türk
Kütüphaneciler Derneği web sitelerinden elektronik olarak ücretsiz erişime
sunulmuştur.
Rehber ile ilgili her türlü görüş ve önerilerinizi
aşağıdaki editör elektronik posta adreslerine gönderebilirsiniz. Rehber’in
çalışmalarınızda faydalı olması dileklerimizle…
İpek Şencan (ipeksencan@hacettepe.edu.tr/isencan@tk.org.tr)
Güleda Doğan (gduzyol@hacettepe.edu.tr/gdogan@tk.org.tr)
Ocak 2017, Ankara
Bu
bölümde APA 6 temel kaynak gösterme kuralları Genel kurallar ve Yayın
türlerine göre kaynak gösterme kuralları olmak üzere iki ana başlık altında
incelenmektedir.
Genel kurallar başlığı
altında metin içi göndermelerin ve alıntıların nasıl yapılması gerektiği
ayrıntılı olarak anlatılmakta, bir kaynakçanın nasıl oluşturulacağı üzerinde
durulmakta ve yazar, yayın tarihi, başlık, editör ve yayıncı bilgileri gibi
künye unsurlarına değinilmektedir.
Bu
kısımda farklı metin içi gönderme yapma şekilleri, çalışmanın türüne ve yazar
sayısına göre nasıl metin içi gönderme yapılacağı anlatılmakta, metin içi
gönderme yaparken karşılaşılabilecek farklı durumlar örneklerle
aktarılmaktadır.
Gönderme
en temel olarak iki biçimde yapılır:
Evans ve Shaw (2008) tarafından gerçekleştirilen
bir araştırmada, aile ile gerçekleştirilen birlikte okuma etkinliklerinin
çocuğun okuma becerilerine olumlu etkisi olduğu vurgulanmıştır.
ya
da
Bilimsel dergiler, yoğun olarak bilim insanları
tarafından kullanılan önemli bir resmi iletişim aracıdır. Süreğen olma, güncel
araştırma sonuçlarını hızlı yayınlama ve eriştirme bilimsel dergilerin en temel
özellikleridir. Bu özellikler bilimsel dergileri diğer bilimsel iletişim
araçlarından ayırmakta ve güncelliğin ön planda olduğu disiplinlerde daha çok
kullanılır kılmaktadır (Küçük, Al ve Olcay, 2008, s. 309).
Çok
nadir olarak yazar soyadı ve tarih bilgisinin ikisi de parantezsiz ve metnin
bir parçası şeklinde kullanılabilir.
Örnek 1
Rubin 1978’de Bibliyoterapi
El Kitabı: Teori ve Uygulama kitabını yazar ve bibliyoterapi tarihine,
bibliyoterapinin diğer disiplinlerle ilişkilerine ve kütüphanecilerin
bibliyoterapideki rollerine ayrıntılı bir şekilde yer verir. Günümüzde birçok
makalede bu kitaptan yararlanıldığı görülmektedir.
Örnek 2
Konuyla ilgili olarak Edzan’ın 2008 yılında
gerçekleştirmiş olduğu çalışma örnek gösterilebilir.
Künye yıl ve ay bilgisini birlikte içeriyor olsa bile, göndermede sadece
yıl bilgisi kullanılmalıdır.
Örnek
Künye
Dempsey, L. (2006, Nisan). Libraries and the long
tail: Some thoughts about libraries in a network age. D-Lib Magazine, 12(4). Erişim adresi: http://www.dlib.org/dlib.html
Gönderme
(Dempsey, 2006)
Eğer bir
paragraf içerisinde belli bir çalışmaya gönderme yapılmış ve aynı paragraf
içerisinde tekrar bu çalışmadan bahsetmek gerekiyorsa yazar soyadını vermek
yeterlidir, tarih bilgisini eklemeye gerek yoktur. Aynı paragraf içerisindeki
ikinci gönderme aynı yazarın farklı bir çalışmasına ise tarih bilgisi eklenir.
Örnek
Fuller’e (1982) göre bilgi günümüzde katlanarak
artmaktadır ve her geçen gün bilginin yarı ömrü için atfedilen zaman giderek
daha da kısalmaktadır. Fuller, 1900’lü yıllara kadar bilginin yaklaşık her
yüzyılda bir katlandığını, İkinci Dünya Savaşının sonunda bu sürenin 25 yıla
düştüğünü, günümüzde ise her 18 ayda bir bilginin katlanarak büyüdüğünü ifade
etmektedir.
Yazar
adı bilgisinin de yıl bilgisinin de parantez içinde olduğu göndermeler için bu
kural geçerli değildir.
Örnek
Sosyal ve beşeri bilim alanlarında yapılan
yayınların çoğunlukla çalışmanın yapıldığı ülkenin özgün dili ve kültürü ile
biçimlenmesi nedeniyle doğal bilimlere göre daha bölgesel nitelik taşıdığı ve
buna bağlı olarak da genellikle bölgesel yayınlarda yer almakta olduğu
literatürde de vurgulanmıştır (Weingart, 2005). Weingart’tan (2005) bir yıl
önce...
Metin
içerisinde gönderme yapılan her kaynak kaynakçada yer almalı, kaynakçada yer
alan her kaynağa da metin içerisinde mutlaka gönderme yapılmış olmalıdır.
Göndermedeki
yazar adı ve tarih bilgisi kaynakçadaki yazar adı ve tarih bilgisi ile birebir
aynı olmalıdır.
İncil
ve Kur’an gibi klasik yapıtlara ve kişisel iletişimlere metin içerisinde
gönderme yapılması yeterlidir, ayrıca kaynakçada belirtmeye gerek yoktur.
Meta-analize
konu olan makalelere metin içinde ayrıca değinilmiyorsa gönderme yapılması
gerekmez.
Tek
yazarlı eserlere göndermeler yazarın soyadını ve tarih bilgisini içerir. Jr.
gibi son ekleri içermemeleri gerekir.
Örnek 1
Künye
Yılmaz, B. (2005). Türkiye’de kamu yönetiminin
yeniden yapılandırılması süreci ve halk kütüphaneleri. Türk
Kütüphaneciliği, 19, 56-77. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK
Gönderme
(Yılmaz, 2005, s. 58)
Örnek 2
Künye
Turner, S. J. (2010). Website statistics 2.0: Using
Google Analytics to measure library website effectiveness. Technical Services Quarterly, 27, 261-278.
doi:10.1080/07317131003765910
Gönderme
(Turner, 2010, s. 262)
İki
yazarlı bir çalışma için her göndermede iki yazarın soyadı da yer almalıdır.
Örnek
Künye
Al, U. ve Soydal, İ. (2014). Kütüphan-e Türkiye
Projesi: Halk kütüphanesi kullanım araştırması. Türk Kütüphaneciliği, 28, 288-307. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK
Gönderme
(Al ve Soydal, 2014)
Üç, dört ve
beş yazarlı çalışmalara gönderme yapılırken sadece metin içindeki ilk
göndermede tüm yazarların soyadları verilir. Diğer göndermeler için ilk yazarın
soyadının yanına ve diğerleri ifadesi eklenmelidir. İngilizce yazılan
makalelerde üç, dört ya da beş yazarlı yayınlara gönderme yapılırken ve
diğerleri yerine et al. ifadesi kullanılmalıdır.
Örnek
İlk gönderme
(Uçak, Kurbanoğlu, Şencan ve Doğan, 2011)
İkinci ve sonraki göndermeler
(Uçak ve diğerleri, 2011)
Eğer bir
paragraf içerisinde üç, dört ya da beş yazarlı bir çalışmaya gönderme yapılmış ve
aynı paragraf içerisinde aynı kaynağa tekrar gönderme yapmak gerekiyorsa ikinci
ve sonraki göndermelerde tarih bilgisini eklemeye gerek yoktur.
Örnek
Eğer
kaynak metin içinde ilk kez geçiyorsa
Choo, Bergeron, Detior ve Heaton (2008, s. 794),
bilgi kullanımını sekiz farklı sınıfta ele almaktadır. Choo ve diğerleri, aynı
çalışmada…
Eğer
kaynak metin içerisinde daha önce geçtiyse
Choo ve diğerleri (2008, s. 794), bilgi kullanımını
sekiz farklı sınıfta ele almaktadır. Choo ve diğerleri, aynı çalışmada…
Yazar
adı bilgisinin de yıl bilgisinin de parantez içinde olduğu göndermeler için bu kural
geçerli değildir.
Örnek
Yakın zamanda Küresel Kütüphaneler Girişimi’nin
desteği ile kullanıcıların halk kütüphanelerinden nasıl yararlandıklarını
ortaya koyan araştırmalar (Quick, Prior, Toombs, Taylor ve Currenti, 2013a;
2013b; 2013c; 2013d; 2013e) yapılmıştır. Bulgaristan (Quick ve diğerleri, 2013a)............
Üç, dört ve
beş yazarlı yayınlara gönderme yaparken ve
diğerleri ifadesini kullanarak kısaltma yapma kuralının istisnası,
göndermesi aynı olan iki farklı kaynak olması durumudur. Bunu önlemek için
karışıklığa engel olacak kadar yazar soyadı aşağıda gösterildiği gibi tüm
göndermelerde yer almalıdır. Altı yazarlı yayınlara gönderme yapılırken de bu
kural aynı şekilde uygulanmaktadır.
Örnek
Künyeler
Al, U., Sezen, U. ve Soydal, İ. (2012). Hacettepe
Üniversitesi bilimsel yayınlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle
değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-71. Erişim adresi: http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr/
Al, U., Sezen, U., Soydal, İ., Taşkın, Z. ve
Düzyol, G. (2012). Collaboration of Turkish scholars: Local or global? Collnet Journal of Scientometrics and
Information Management, 6, 145-159. doi: 10.1080/09737766.2012.10700930
Göndermeler
(Al, Sezen ve Soydal, 2012)
(Al, Sezen, Soydal, Taşkın ve diğerleri, 2012)
Altı ve daha
fazla yazarı olan çalışmalara gönderme yapılırken sadece ilk yazarın soyadı
belirtilir.
Örnek
Künye
Dougherty, M., Meyer, E.T., Madsen, C., Van den
Heuvel, C., Thomas, A. ve Wyatt, S. (2010). Researcher
engagement with web archives: State of the Art. Report. London: JISC. Erişim adresi:
http://ie-repository.jisc.ac.uk/544/
Gönderme
(Dougherty ve diğerleri, 2010)
İngilizce
yazılan makalelerde iki veya daha fazla yazarlı yayınlara gönderme yapılırken ve bağlacına karşılık olarak and bağlacı ya da & işareti kullanılır. Sadece yıl bilgisinin parantez içinde yer
aldığı metin içi göndermelerde and,
soyad ve yıl bilgisinin birlikte parantez içinde yer aldığı metin içi
göndermelerde ise & işareti
kullanılır.
Örnek
Doğan and Şencan (2001)
(Doğan & Şencan, 2001)
İngilizce
çalışmalarda Türkçe bir kaynağa gönderme yapılıyorsa ve yerine and ifadesi,
Türkçe bir çalışmada İngilizce bir kaynağa gönderme yapılıyorsa and yerine ve ifadesi kullanılmalıdır.
Örnek
Türkçe bir çalışmada
İngilizce bir kaynak kullanımı
Künye
Nielsen, B. G. ve Borlund, P. (2011). Information
literacy, learning, and the public library: A study of Danish high school
students. Journal of Librarianship and
Information Science, 43, 106-119. doi: 10.1177/0961000611408643
Gönderme
(Nielsen ve Borlund, 2011, s. 110)
İngilizce bir çalışmada Türkçe bir kaynak
kullanımı
Künye
Al, U., & Tonta, Y. (2004). Atıf analizi:
Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü tezlerinde atıf yapılan kaynaklar
[Citation analysis: Sources cited in dissertations completed at Hacettepe
University Department of Librarianship]. Bilgi
Dünyası, 5, 19-47. Retrieved from http://bd.org.tr/
Gönderme
(Al & Tonta, 2004, s. 20)
Al and Tonta (2004, s. 20) found that ...
Not:
İngilizce çalışmalarda orijinal dili Türkçe olan bir makaleye atıf yapılıyorsa
makale adı gibi bilgilerin köşeli parantez içinde İngilizce karşılığı ile
birlikte verilmesi gerekir.
Yazar
olarak bir grup/tüzel kişi (dernekler, şirketler, devlet kurumları ve diğer
çalışma grupları gibi) ifade ediliyorsa bu gruba ilişkin ad bilgisi metin
içindeki göndermede oldukça açık ve anlaşılır biçimde verilmelidir. Grup adı
bazı durumlarda kısaltılabilir. Eğer grup adı uzunsa, kısaltma herkesçe
anlaşılır oluyorsa veya ada yönelik zaten bilinen bir kısaltma var ise ilk
kullanımda hem açık hali hem kısaltma hali kullanılıp, sonraki kullanımlarda
ise sadece kısaltma kullanılabilir. Eğer grup adı kısa ise veya kısaltması
herkesçe anlaşılır olmuyorsa tüm göndermelerde adın açık hali yazılır.
Örnek
Gönderme cümlenin
sonunda yapılıyorsa
İlk gönderme
(Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
[TÜBİTAK], 2013)
İkinci ve sonraki
göndermeler
(TÜBİTAK, 2013)
Gönderme cümle
içerisinde yapılıyorsa
İlk gönderme
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
(TÜBİTAK, 2013)
İkinci ve sonraki
göndermeler
TÜBİTAK (2013)
Yazar sayısı
ve türüne göre metin içi farklı gönderme şekillerinin nasıl yapılacağı Ek’te
özetlenmektedir.
Kaynakçada
iki veya daha fazla aynı soyada sahip yazar varsa künyede ilk sırada geçen
yazarların adının ilk harfi yıllar farklı olsa bile tüm göndermelerde
kullanılır.
Örnek
Künyeler
Yılmaz, A. (2009). Public policies and public
library-emergent literacy relationship in the USA. Bilgi Dünyası, 10, 80-94. Erişim adresi: http://www.bd.org.tr/
Yılmaz, B., Köse, E. ve Korkut, Ş. (2008).
Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma
alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk
Kütüphaneciliği, 23, 22-51. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/
Göndermeler
B. Yılmaz, Köse ve Korkut (2008) ile A. Yılmaz
(2009) çalışmalarında bahsedildiği gibi…….
Eğer
bir çalışmanın yazarı belli değilse metin içerisinde gönderme yapılırken yazar
alanında geçen ilk birkaç kelime (genelde başlıktan) ve yıl kullanılır. Metin
içi göndermelerde makale başlığı, bölüm başlığı ya da bir web sayfasının adı çift
tırnak içinde; dergi, kitap, broşür ya da rapor başlığı ise italik olarak
yazılır.
Örnek
Web sayfası, makale
başlığı, bölüm başlığı
Künye
Hacettepe Üniversitesi Bilgi Okuryazarlığı
Programı. (2010). Erişim adresi: http://hubo.hacettepe. edu.tr/
Gönderme
(“Hacettepe Üniversitesi Bilgi”, 2010)
Dergi, kitap, broşür ya da rapor başlığı
Künye
Kütüphaneciliğimiz üzerine görüşler 1987. (1987).
Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Gönderme
(Kütüphaneciliğimiz
üzerine, 1987)
Yazarı
olmayan resmi belgelere (senato kararları, yasalar, yönetmelikler, dava
tutanakları vs.) yapılacak göndermeler de yukarıdaki yazarı olmayan
çalışmalarda olduğu gibi yapılır.
Yazarı
anonim olarak belirtilen çalışmalara gönderme (Anonim, 2003) şeklinde yapılır.
Aynı
parantez içerisinde yapılan çoklu göndermeler ilk yazarın soyadına göre alfabetik
sırada olmalı ve noktalı virgül ile ayrılmalıdır.
Örnek
(Akbulut ve Doğan, 2013; Şencan, 2003; Tonta, 2010)
Aynı yazara
ait farklı çalışmalar aynı parantezde verilecekse, geçmişten güncele yıl sırası
takip edilir ve yazar soyadı göndermenin en başına bir kez yazılır. Baskıda
olan çalışma ise yıl sırasında en sona bırakılır.
Örnek
(Doğan, 2000, 2004, basım aşamasında)
Aynı yazar
ya da aynı ad sırasındaki yazar grubuna ait aynı yılda yapılmış çalışmalar a,
b, c harfleri ile birbirinden ayrılır.
Örnek
(Doğan ve Şencan, 2007a, 2007b, basım aşamasında-a,
basım aşamasında-b)
Göndermeler
arasında bakınız anlamındaki bkz. kısaltması kullanılacaksa alfabetik
sıraya dikkat edilmelidir.
Örnek
(Akbulut, 2010; bkz. Şencan ve Doğan, 2014; Doğan,
2006)
İkincil
kaynaklar ancak orijinal kaynağın baskıdan kaldırıldığı, orijinal kaynağa bilinen
kaynaklardan erişilemediği ve birincil kaynağın orijinal dilinin Türkçe ya da İngilizce
olmadığı gibi istisnai durumlarda kullanılabilir. Eğer ikincil kaynak
kullanıldıysa, bu kaynağın künye bilgisinin kaynakçada verilmesi gerekmektedir.
İkincil kaynağa yapılacak göndermeler aşağıdaki örnekte gösterildiği biçimde
olmalıdır. Bu örnekte ikincil kaynak (Şencan, 2010)’dur.
Örnek
Doğan’ın çalışmasında (aktaran Şencan, 2010), ...
Yayın yılı tam olarak bilinmeyen klasik eserler için
yayın yılı kısmında çev. kısaltması ile birlikte çeviri yılı ya da sür.
kısaltması ile birlikte kullanılan sürümün (versiyonun) yılı verilir.
Örnek
(Aristotle, çev. 1931)
Klasik
eserin orijinal tarihi biliniyorsa o da gönderme içinde kullanılır.
Örnek
(Balzac, 1836, çev. 1941)
Klasik dini
yapıtlar, Yunan ve Roma yapıtları gibi yaygın olarak bilinen önemli klasik
yapıtların kaynakça listesinde yer almasına gerek yoktur. Metin içinde yapılan
ilk göndermede, yukarıdaki iki örnekte gösterildiği gibi kullanılan sürümün/çevirinin
basitçe tanımlanması yeterlidir.
Klasik
yapıtların kısımları (kitaplar, bölümler, satırlar, ayetler, kıtalar gibi) tüm sürümlerde
sistematik bir biçimde numaralandırılmaktadır. Bu kaynaklara gönderme
yapılırken sayfa numarası yerine bu numaralar kullanılmalıdır.
Örnek
(Kur’an-ı Kerim 5:3-4)
Bir
kaynağın belirli bir bölümüne, sayfasına ya da bu kaynaktaki belli bir şekil,
tablo ya da denkleme gönderme yapılacaksa söz konusu unsurun numarası
göndermede belirtilir. Sayfa bilgisi s.
kısaltması ile verilirken, diğerleri için kısaltma yapılmaz.
Örnek
(Doğan, 2013, s. 42)
(Şencan, 2012, Bölüm 4)
(Şencan, 2012, Tablo 1)
Özel
mektuplar, günlükler, e-postalar, arşivlenmeyen tartışma listeleri mesajları gibi
elektronik iletişimlere; kişisel röportajlara; telefon görüşmeleri gibi kişisel
iletişimlere gönderme yapılır ancak başkaları tarafından elde edilebilir
olmadıkları için kaynakçada yer verilmez. Kişisel iletişimlere yapılan metin
içi göndermeler aşağıdaki örnekten de görüleceği gibi yapı olarak biraz daha
farklıdır.
Örnek
S. C. Doğan (kişisel iletişim, 18 Nisan 2014)
Bazı kişisel
iletişim türleri elde edilebilir yapıdadır. Bunlara kaynakçada arşiv
malzemesiymiş gibi yer verilmelidir.
Parantez
içinde yapılacak bir açıklama esnasında gönderme yapılması gerekirse tarih için
köşeli parantez değil, virgül kullanılmalıdır.
Örnek
(Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için bkz. Doğan,
2010)
Kaynakça
vermenin amacı, okuyuculara kaynaklara erişme ve kaynakları kullanma konusunda
yardımcı olmaktır. Bu nedenle kaynakçalarda verilen kaynaklara ilişkin bilgiler
doğru ve tam olmalıdır. Her künye genel olarak yazar, yayın yılı, başlık ve
yayın bilgisi alanlarını içerir. Bu bilgileri kontrol etmenin en iyi yolu, her
bir künyeyi orijinal yayına gidip doğrulamaktır. Dergi adlarının, yayın yılı
bilgisinin, cilt ve sayı numaraları ile sayfa numaralarının ve elektronik
erişim bilgilerinin tam olarak aktarılmasına, özel adların ve özel vurgu veya
işaretler içeren yabancı dildeki kelimelerin hecelenişine dikkat edilmelidir.
Yazarlar kaynakça listesindeki tüm bilgilerden sorumludurlar. Doğru ve tam bir
şekilde hazırlanmış kaynakça, dikkatli bir araştırmacı olarak güvenilirlik
oluşturmaya yardımcı olur.
Otomatik
dizinleme teknolojileri açısından da kaynakçalardaki tutarlılık oldukça
önemlidir. Günümüz teknolojileri makalelerin yanı sıra makale kaynakçalarından
da belli atıf ağlarını ortaya çıkarmak amacıyla algoritmalar kullanmaktadırlar.
Eğer kaynakça unsurları eksik ya da hatalı ise algoritma bunları tanıyamamakta,
kaynakçanın dizinleme için yakalanma olasılığı azalmaktadır.
Kaynakça
hazırlarken veya metin içi göndermelerde kullanılabilecek kısaltmalar Tablo 1’de
verilmektedir.
Tablo 1
Kaynak Göstermede Kullanılabilecek Kısaltmalar
İfade |
Kısaltma |
Basım |
bs. |
Gözden geçirilmiş basım |
Göz. geç. bs. |
Editör(ler) |
Ed. |
Yayına hazırlayan(lar) |
Yay. haz. |
Çeviren(ler) |
Çev. |
Tarih yok |
t.y. |
Sayfa(lar) |
s. |
APA
6’da Cilt, Bölüm, Kısım, Teknik Rapor, Ek
ve Sayı ifadeleri için de
İngilizce kısaltma önerilmiş olmasına rağmen Türkçe için bunların aynen
kullanılması daha uygun bulunmaktadır.
Bazı
kitap ve dergilerdeki cilt numaraları Roma rakamları ile belirtilmesine rağmen
APA, daha az yer kapladıkları ve kolay anlaşılır olmaları sebebiyle Arap
rakamlarını kullanmaktadır.
Örnek
Cilt III
yerine Cilt 3
Bir başlığın
parçası olan Roma rakamı değiştirilmemeli, olduğu gibi bırakılmalıdır.
Örnek
XI. ve XII. yüzyıllarda yaşayan Türklerin tarihi,
siyasi ve sosyal yapısı
Web
üzerinde aynı kaynağın farklı sürümleri bulunabilmekte ve bu sürümler arasında
farklılıklar olabilmektedir. Bu nedenle çevrimiçi bir kaynağın hangi sürümüne
atıf yapılacağı önemlidir. Hangi sürümün daha güncel ve otorite olduğunun
bilinmediği durumlarda hakem denetiminden geçmiş arşiv kopyasının kullanılması tercih
edilmelidir. Çevrimiçi kaynaklara yapılacak atıflar için yazının yayın tarihine
mümkün olan en yakın tarihte kaynağın bağlantısı tekrar kontrol edilmelidir.
Bu
bölümde kaynakça düzeninde yazar adına ilişkin dikkat edilmesi gereken unsurlar
üzerinde durulmaktadır.
APA’da
kaynakça, kaynakların ilk yazarlarının soyadına göre alfabetik olmaktadır.
Alfabetik sıralama yalnızca soyadın ilk harfine göre yapılmaz, aynı ilk harfe
sahip künyelerin de kendi içerisinde harfe göre alfabetik olmaları gerekir.
Örnek
Al, U.
Alır, G.
Benjamin, A. S.
ben Yaakov, D.
Doğan, G.
Düzyol, G.
Ibn Abdulaziz, T.
Ibn Nidal, A. K. M.
Lopez, M. E.
Lopez de Molina, G.
Özenç, A.
Özenç Uçak, N.
Villafuerte, S. A.
Villa-Lobos, J.
Yılmaz, B.
Yılmaz, M.
M’, Mc ve Mac ifadelerinin üçü de aynı şekilde
telaffuz edilir ancak, kaynakçadaki sıralama telaffuza göre değil aşağıdaki
örnekte olduğu gibi yazım biçimine göre yapılır.
Örnek
MacArthur
MacNeill
McAllister
M’Carthy
Kaynaklarda
ad-soyad kısmında numara varsa numara sırasına dikkat edilmelidir.
Örnek
Macomber, J., II
Macomber, J., III
Aynı
yazara ait tek yazarlı yayınlar için yayın yılına göre geçmişten güncele doğru
sıralama yapılır.
Örnek
Şencan, İ. (2011).
Şencan, İ. (2013).
Upenieks, V. (2003).
Upenieks, V. (2005).
Aynı ilk
yazarın yer aldığı kaynaklardan tek yazarlı olan eser, yayın tarihi daha güncel
olsa bile üst sırada yer alır.
Örnek
Alleyne, R. L. (2001).
Alleyne, R. L. ve Evans, A. J. (1999).
Doğan, G. (2014).
Doğan, G. ve Şencan, İ. (2012).
Kaynakçada
yer alan aynı ilk yazara ve farklı ikinci veya üçüncü yazarlara sahip kaynaklar
ikinci yazarın soyadına göre, ikinci yazar da aynıysa üçüncü yazarın soyadına
göre alfabetik olarak sıralanırlar.
Örnek
Hayward, D., Firsching, A. ve Brown, J. (1999).
Hayward, D., Firsching, A. ve Smigel, J. (1999).
Şencan, İ., Doğan, G. ve Akbulut, M. (2009).
Şencan, İ., Doğan, G. ve Al, U. (2010).
Aynı yazar sırasına sahip kaynaklar yayın yılına göre geçmişten güncele
doğru sıralanır.
Örnek
Cabading, J. R. ve Wright, K. (2000).
Cabading, J. R. ve Wright, K. (2001).
Doğan, G. ve Şencan, İ. (2013).
Doğan, G. ve Şencan, İ. (2014).
Yazarı,
yazar sayısı birden fazla ise yazarları ve bu yazarların sırası ile yayın yılı
aynı olan çalışmalar başlıklarına göre alfabetik olarak sıralanırlar (A veya The hariç). Metin içi gönderme yaparken bu kaynakların ayrımının
yapılabilmesi için tarihin yanına küçük harfler (a, b, c, ...) eklenir.
Örnek
Baheti, J. R. (2001a). Control…
Baheti, J. R. (2001b). Roles of…
Şencan, İ. (2014a). Kütüphane olanakları…
Şencan, İ. (2014b). Üniversiteler…
Not: Eğer
aynı yazara ait aynı yıl yayımlanmış eserler bir dizi içerisindeki makaleler
olarak tanımlanmışsa, başlığa göre alfabetik sıralamak yerine dizi sırasında
verilir.
Kaynakçada
soyadları aynı adları farklı iki ilk yazar durumu söz konusu olduğunda adın ilk
harfine göre alfabetik sıralama yapılır.
Örnek
Doğan, G. ve Şencan, İ. (2014).
Doğan, S. C. (2010).
Bir
çalışmanın yazarı kuruluş, kurum, dernek gibi bir grup olabilir ya da çalışmanın
herhangi bir yazarı olmayabilir. Bu tür çalışmalar için yazar kısmına kuruluş/kurum/dernek
adı yazılır. Kuruluş/kurum/dernek adının kısaltması değil açık adı kullanılmalıdır.
Örnek
TKD. (2014). değil Türk Kütüphaneciler Derneği. (2014).
OECD. (2010). değil Organisation for Economic Co-operation and
Development. (2010).
Eğer
gerekiyorsa alt birim adlarına da yer verilmelidir.
Örnek
Hacettepe Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi
Bölümü. (2009).
Eğer
çalışmada “Anonim” ifadesi geçiyorsa yazar kısmına Anonim
yazılır.
Örnek
Anonim. (2015).
Eğer yazar
yoksa, başlık kısmı yazar alanına kaydırılmalıdır.
Bir
meta-analizde kullanılan yayın sayısı 50 ve daha az ise kaynakçada verilir.
Ancak bunun meta-analiz için kullanılan bir makale olduğunu belirtmek için
başına “*” işareti konur. Eğer meta-analiz için kullanılan makale sayısı 50’yi
geçiyorsa, bunlar için ayrı bir liste oluşturulmalı ve çevrimiçi bir ek olarak
verilmelidir. Eğer bir makale hem meta-analiz için kullanıldıysa hem de bu
makaleye metin içinde gönderme yapıldıysa, bu makale hem kaynakçada hem de adı
geçen çevrimiçi listede yer almalıdır.
Meta-analiz
yapılan makalelerde meta-analiz için kullanılan makale sayısı 50 ve daha küçük
olduğu için kaynakçada yer alacaksa kaynakçanın başına “* ile işaretlenmiş
kaynaklar meta-analiz için kullanılmıştır” notu düşülmelidir. Meta-analizde
kullanılan makalelere yapılacak göndermeler için “*” işareti kullanılmaz.
Örnek
Künyeler
*Yılmaz, A. (2009). Public policies and public
library-emergent literacy relationship in the USA. Bilgi Dünyası, 10, 80-94. Erişim adresi: http://www.bd.org.tr/
Yılmaz, B., Köse, E. ve Korkut, Ş. (2008).
Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma
alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk
Kütüphaneciliği, 23, 22-51. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/
Göndermeler
(Yılmaz, 2009)
(Yılmaz, Köse ve Korkut, 2008)
Yazar
sayısı yedi veya daha az ise tüm yazar adları künyede verilir.
Örnek
Yazar, A., Yazar, B. B. ve Yazar, C.
Yazar
sayısı sekiz ve daha fazla olduğunda ise ilk altı yazarın adı yazılıp üç nokta
eklenir ve son yazarın adı ile yazar kısmı kapatılır.
Örnek
Gilbert, D. G., McClernon, J.
F., Rabinovich, N. E., Sugai, C., Plath, L. C., Asgaard, G., … Botros, N.
(2004).
Tonta, Y., Küçük, M. E., Al, U., Alır, G., Ertürk,
K. L., Olcay, N. E., ... Ünal, Y. (2006).
Kaynakçada
soyadları ve adlarının ilk harfleri aynı olan farklı iki yazar yer alıyorsa, yazarların
adları künyede köşeli parantez içerisinde verilmeli, gönderme ise yazarların ad
ve soyadlarına yapılmalıdır.
Örnek
Künyeler
Doğan, G. [Gözde]. (1996).
....
Doğan, G. [Güleda]. (2010). ....
Göndermeler
(Gözde Doğan, 1996)
(Güleda Doğan, 2010)
Yazar adında
tire varsa, tire olduğu gibi bırakılmalı ve her büyük harften sonra nokta
konmalıdır.
Örnek
Ad
Soyad: Jean-Baptise Lamour
Yazar
girişi: Lamour, J.-B.
Künyede
yazarları, soyad ve adları, adları ve Jr.,
III gibi son ekleri ayırmak için virgül kullanılır.
Örnek
Strong, E. K., Jr. ve
Uhrbrock, R. S. (1923).
İki - yedi
yazarlı çalışmalarda son yazardan önce ve bağlacı kullanılır.
Örnek
Doğan, G., Şencan, İ., Özkan
Çelik, A. E. ve Tonta, Y. A. (2010).
Grup adı
olan yazar adları anlaşılır biçimde açıklanmalıdır.
Örnek
Royal Institute of Technology,
National Institute of Mental Health. (1998).
Çalışma
grubu, devlet kurumu, dernek veya şirket gibi bir grup yazara kaynakçada yer
verirken yazar unsurundan sonra nokta konur.
Örnek
Türk Kütüphaneciler Derneği.
(2009).
Yazarlar ile kelimesi kullanılarak
listeleniyorlarsa, yazar girişi aşağıdaki gibi verilmeli, metin içi gönderme ise
sadece ilk yazara yapılmalıdır.
Örnek
Künye
Bulatao, E. (Winford, C. A.
ile). (2003).
Gönderme
(Bulatao, 2003)
Yazarı
olmayan bir esere kaynakçada yer verirken, başlık yazar konumunda yayın
tarihinden önce yer alır. Başlıktan sonra nokta konur.
Örnek 1
Kütüphaneler yanarsa insanlık yanar!. (2015). Türk Kütüphaneciler Derneği. Erişim adresi: http://www.kutuphaneci.org.tr/haber/kutuphaneler-yanarsa-insanlik-yanar
Örnek 2
First Lady visits youth court.
(2006, Kasım/Aralık). OJJDP News @ a Glance. Erişim adresi: https://www.ncjrs.gov/html/ojjdp/news_at_glance/216684/sf_2.html
Editörü
olan bir kitabın kaynakça bilgisi verilirken, editör adlarına yazar
pozisyonunda yer verilir ve son editör adından sonra parantez içinde Ed. veya Yay. haz. kısaltması eklenir. Parentez içindeki kısaltmadan sonra
nokta konur.
Örnek
Ören, T., Üney, T. ve
Çölkesen, R. (Ed.). (2006). Türkiye
bilişim ansiklopedisi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
Editörlü bir kitaptaki bir bölüme atıf yapılırken yazar kısmında
editörlerin adları değil, ilgili bölümün yazar(lar)ının adları yer alır. Editör
adlarına bölüm başlığından sonra yer verilir.
Yazar, Y. (Yıl). Bölüm
başlığı. E. E. Editör (Yay. haz.), Kitabın başlığı içinde (s. xx-xx). Yayın
yeri: Yayın evi.
Örnek
Tonta, Y. (2012). Bilgi sınıflama, bilgi düzenleme ve bilgi erişim. Ö. Külcü, T. Çakmak ve N. Özel (Yay. haz.). Prof. Dr. K. Gülbün Baydur’a armağan
içinde (s. 155-172). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi
Bölümü.
Geniş
bir editör grubuna sahip eserlerde ilk editörün adı verildikten sonra ve diğerleri ifadesi eklenir.
Örnek
Gathegi, J. N. (2012). Mobile technologies, social
media, event digital publishing and the challenge to copyright in the U.S. S.
Kurbanoğlu ve diğerleri (Yay. haz.). E-Bilim
ve Bilgi Yönetimi, 3. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu,
19-21 Eylül 2012, Ankara, Türkiye, Bildiriler içinde (s. 34-37). Ankara:
Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
Çalışmanın
yayımlandığı yıl bilgisi parantez içerisinde verilip, parantezin sonuna nokta
konur. Tezler gibi yayımlanmamış çalışmalar için tamamlandıkları tarih verilir.
Gazeteler,
mektuplar, popüler dergiler için yıl bilgisi ile birlikte ay bilgisi ya da gün
ve ay bilgisi de verilir.
Örnek 1
Arat, M. (2011, 24 Nisan). Okuma alışkanlığı nasıl
kazandırılır? Zaman gazetesi. Erişim
adresi: http://www.zaman.com.tr/
Örnek 2
Al, U. ve Soydal, İ. (2011, 21 Ocak). Atıf
dizinlerinin değişen yapısı. Cumhuriyet
Bilim ve Teknoloji, 24(1244), s.
12-13.
Örnek 3
Dempsey, L. (2006, Nisan). Libraries and the long
tail: Some thoughts about libraries in a network age. D-Lib Magazine, 12(4). Erişim adresi: http://www.dlib.org/dlib.html
Toplantılarda
sunulan bildiri ve posterler için parantez içinde toplantının gerçekleştiği yıl
ve ay bilgisi virgülle ayrılarak verilir.
Örnek
Çınar, M., Doğan, D. ve Seferoğlu, S. S. (2015,
Şubat). Eğitimde dijital araçlar: Google
sınıf uygulaması üzerine bir değerlendirme [Öz]. Akademik Bilişim
Konferansında sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Erişim adresi: http://ab2015.anadolu.edu.tr/index.
php?menu=5&submenu=27
Yayın için
kabul edilip henüz yayımlanmamış makaleler için elektronik dergi mevcut ancak
dergi, baskı öncesi ön yayın seçeneğini sunmuyorsa ya da sadece basılı olarak
çıkıyorsa tarih kısmında parantez içinde basım aşamasında bilgisi verilir. Makaleler
tam olarak yayımlanana kadar tarih bilgisi verilmez, kaynağa basım
aşamasında şeklinde göndermede bulunulur.
Tarih
bilgisi yoksa tarih kısmına parantez içerisinde tarih yok anlamındaki t.y. kısaltması
yazılır.
Örnek
T.C.
Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, Bilişim
Hizmetleri Dairesi. (t.y.). MEB e-okul:
E-okul kullanım kılavuzu. Erişim adresi: https://e-okul.meb.gov.tr/Dokumanlar/e-Okul-Kilavuz.pdf
Çok ciltli
bir eserdeki birkaç cilt veya aynı koleksiyondaki birkaç mektup için tarih
eskiden güncele doğru bir dizi olarak belirtilir.
Örnek 1
Cronin, B. (Ed.). (2000-2011).
Annual Review of Information Science and
Technology (Cilt 34-40). Medford, NJ: Information Today, Inc.
Örnek 2
Koch, S. (Ed.). (1959-1963). Psychology: A study of science (Vols.
1-6). New York, NY: McGraw-Hill.
Arşiv
kaynakları için dokümanda herhangi bir tarih belirtilmiyorsa tahmini makul bir
tarih verilir. Bunun için İngilizce’de dolaylarında/tahminen anlamlarına gelen circa kelimesinin kısaltması olan ca.
ifadesine karşılık olarak Türkçe’de tahm. kısaltması kullanılabilir. Bu bilgi
köşeli parantez içerisinde verilir.
Örnek
Allport, A. [tahm. 1937]. Marion Taylor today-by the biographer. Unpublished
manuscript, Marion Taylor Papers. Schlesinger Library, Radcliffe College,
Cambridge, MA.
Bu
kısımda künye unsurlarından biri olan başlığın farklı yayın türlerine göre
veriliş şekilleri aktarılmaktadır.
Başlıktaki
ve alt başlıktaki ilk kelimenin ilk harfi ve eğer varsa özel adların ilk
harfleri büyük yazılır. Makale veya bölüm başlığı italik yapılmaz, tırnak
içinde verilmez. Başlığın sonuna nokta konur.
Örnek 1
Dempsey, L. (2006, Nisan).
Libraries and the long tail: Some thoughts about libraries in a network age. D-Lib Magazine, 12(4). Erişim adresi:
http://www.dlib.org/dlib.html
Örnek 2
Yılmaz, B., Köse, E. ve
Korkut, Ş. (2008). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi
öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23, 22-51. Erişim adresi:
http://www.tk.org.tr/
Örnek 3
Tonta, Y. (2012). Bilgi
sınıflama, bilgi düzenleme ve bilgi erişim. Ö. Külcü, T. Çakmak ve N. Özel
(Yay. haz.). Prof. Dr. K. Gülbün Baydur’a
armağan içinde (s. 155-172). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Bilgi ve Belge
Yönetimi Bölümü.
Süreli
yayın başlıkları italik ve her kelimenin ilk harfi büyük diğer harfleri küçük
olacak şekilde yazılır.
Örnek
Türk Kütüphaneciliği
D-Lib Magazine
Kitap
ya da rapor başlıkları italik ve başlık ya da alt başlıktaki sadece ilk
kelimenin ilk harfi büyük yazılır.
Örnek
Ören, T., Üney, T. ve
Çölkesen, R. (Ed.). (2006). Türkiye
bilişim ansiklopedisi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
Kaynağın tanımlanmasını ve kaynağa erişimi kolaylaştıracak cilt bilgisi,
basım bilgisi, rapor numarası gibi ek bilgilere de başlık bilgisinden sonra
parantez içerisinde yer verilmelidir. Parantez içerisinde ek bilgi verilecekse
başlık sonuna nokta konmamalı, nokta parantez kapatıldıktan sonra eklenmeli ve
parantez içerisindeki bilgi italik yazılmamalıdır.
Örnek
Al, U., Sezen, U. ve Soydal,
İ. (2012). Türkiye’nin bilimsel
yayınlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle değerlendirilmesi (Proje No.
SOBAG 110K044). TÜBİTAK, ULAKBİM web sitesinden erişilen adres: http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=148763_5bfd45f7c
15921f84b92a17425cbb301
Eğer cilt
daha geniş, ayrıca başlıklandırılmış bir koleksiyonun ya da dizinin parçası
ise, dizi ve cilt başlıkları aşağıda gösterildiği gibi iki kısımlı başlık
olarak verilir.
Yazar, Y. (Yıl). Bölüm
başlığı. E. Editör (Dizi Ed.), Seri Adı: Cilt 1. Cilt başlığı (s. 1-3) içinde.
doi: xxx
Örnek 1
Strong, E. K., Jr. ve
Uhrbrock, R. S. (1923). Bibliography on job analysis. L. Outhwaite (Dizi Ed.), Personnel Research Dizisi: Cilt 1. Job
analysis and the curriculum (s. 140-146) içinde. doi: 10.1037/10762-000
Örnek 2
Stewart,
D. (1965). Introduction. O. E. Allen (Dizi Ed.), Life World Library: Cilt 34 (s. 1-2) içinde. Turkey. ABD: Time-Life.
Rutin
olmayan bilgiler tanımlama ve erişim açısından önemli ise hemen başlıktan sonra
ya da varsa parantez içerisinde verilen ek bilgiden sonra köşeli parantez
içerisinde belirtilmelidir. Köşeli parantez başlık bilgisi değil format bilgisi
verir. Rutin olmayan bilgilerin sadece ilk kelimesinin ilk harfi büyük
olmalıdır. Çalışmaları tanımlamak için yaygın olarak kullanılan rutin olmayan
bilgiler aşağıda verilmiştir.
[Editöre mektup]
[Özel sayı]
[Özel bölüm]
[Monograf]
[Öz]
[Ses yayını]
[Veri dosyası]
[Broşür]
[Sinema filmi]
[Ders notları]
[CD]
[Bilgisayar yazılımı]
[Video internet yayını]
[Ek materyal]
Bu
kısımda süreli ve süresiz yayınlara ilişkin yayın bilgileri ile ilgili dikkat
edilmesi gereken noktalar üzerinde durulmaktadır.
Süreli
yayının başlığından sonra italik olarak cilt numarası verilir. Derginin her bir
sayısına kendi içerisinde birden başlayarak sayfa numarası verildiyse, cilt
numarasının yanında derginin sayı numarası da verilir. Sayı numarası parantez
içinde hemen cilt numarasından sonra verilir ve italik olarak yazılmaz.
Sonrasında ise atıf yapılan kaynaktaki ilgili sayfa aralığı verilir ve en sona
nokta konur. Süreli yayına ait yayıncı ve yayın yeri bilgisine kaynakçada
genellikle yer verilmez.
Örnek 1
Lankford, J. (1985). Discovery in modern astronomy.
4S Review, 3(1), 16-21. Erişim
adresi: http://www.jstor.org/
Örnek 2
Al, U. ve Doğan, G. (2012). Hacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tezlerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 26, 349-369. Erişim adresi:
http://www.tk.org.tr/
Kitap,
rapor, broşür ve diğer süresiz yayın türlerinde başlık sayfasında belirtilen
yayıncının bulunduğu yer bilgisi, ABD’deki bir yayıncı için şehir ve eyalet; ABD
dışındaki diğer ülkelerdeki yayıncılar için şehir ve ülke bilgisi şeklinde
verilir.
Türkçe yayınlarda atıf yapılan Türkçe kitaplar için ülke
bilgisine gerek yoktur, ancak uluslararası yayınlarda Türkçe kitaplara atıf
yapılırken ülke bilgisini vermek gerekmektedir.
Örnek 1
Yavuzer, H. (2001). Okul çağı çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Örnek 2
Siemens, G. (2006). Knowing knowledge. Vancouver, BC, Canada: Lulu Press.
Örnek 3
Crooker, R. L. (2000). An introduction to Gregorian chant. New
Haven, Connecticut: Yale University Press.
Eğer yayıncı
bir üniversite ise ve üniversite adında eyalet/şehir adı geçiyorsa, yayıncıya
ait yer bilgisinin tekrar yazılmasına gerek yoktur.
Örnek
Aybar, S. (2014). Hareket ve reji sanatı: Bir yöntem - bir oyun. Ankara Üniversitesi
Yayınları.
ABD
eyaletleri ve bölgelerinin adları kaynakçada kısaltılmış olarak verilir.
Kısaltmada iki harfli resmi ABD posta hizmetleri kısaltmaları kullanılır. ABD
dışındaki yerlere atıf verilirken, şehir ve ülke adları yazılır. Yer
bilgisinden sonra iki nokta üst üste konur.
Örnek
Kamien R. ve Kamien A. (2014). Music: An appreciation. New York, NY: McGraw-Hill Education.
Yayıncı adı
kısa ve anlaşılır şekilde verilir. Derneklerin, şirketlerin ve üniversite
matbaalarının adında geçen Ltd., Şti.
ve A.Ş. gibi kısaltmalar eğer yayıncıyı
tanımlamada gerekli değilse atılır. Yayınevi
ve Basımevi gibi kelimeler atılmamalıdır.
Örnek
W. W. Norton & Company, Inc yerine W. W. Norton & Company
St Martin’s Press
Yargı Kitabevi
Pegem Yayıncılık
Kitapta iki
veya daha fazla yayın yeri bilgisi verilmişse, ilk belirtilen yer bilgisi ya da
eğer belirtilmişse yayıncının merkez ofisinin bulunduğu yer bilgisi verilir.
Yazar aynı
zamanda yayıncı ise, Yazar ifadesi
bunu belirtmek için kullanılır.
Örnek
Ankara: Yazar
New York, NY: Yazar
DOI (Dijital Object Identifier) numarası her bir dijital
materyal için tanımlanabilen tekil bir numaradır. Internet üzerindeki içeriğin
taşınması, silinmesi, yeniden yapılandırılması sonucu elektronik materyaller
için verilen bağlantıların çalışmaması sorununa bir çözüm olarak yayıncılar
tarafından geliştirilmiştir. Kaynakçada yer alan DOI numaraları atıf verilen
içeriğe bağlantı sağlama işlevini görürler. DOI numarası genellikle elektronik
dergi makalelerinde ilk sayfada telif hakkı bilgisinin yanında yer alır. DOI
aynı zamanda veri tabanında makalenin arandığı sonuç sayfasında da bulunabilir.
Eğer
içerik ile eşleştirilmiş bir DOI numarası varsa künyede verilmelidir. DOI
numarası genellikle makalenin ilk sayfasında yer alır. Künye içerisinde DOI
numarası verilirken doi:xxxxxxxxx
yapısı kullanılır. Eğer künyede DOI numarası verildiyse, içeriğe erişim
amacıyla başka bir bilgi verilmesine gerek yoktur.
Örnek
Chan, H. F., Guillot, M., Page, L. ve Torgler, B. (2015).
The inner quality of an article: Will time tell?. Scientometrics, 104, s. 19-41.
doi:10.1007/s11192-015-1581-y
Eğer
içerik ile eşleştirilmiş bir DOI numarası yoksa, derginin, kitap/rapor
yayıncısının ana sayfasına ilişkin URL bilgisi verilmelidir. Makaleye özel bir
veri tabanından erişim sağlanıyorsa, Web’den doğrulama yapılması gerekir.
Örnek
Al, U. ve Soydal, İ. (2014). Kütüphan-e Türkiye
Projesi: Halk kütüphanesi kullanım araştırması. Türk Kütüphaneciliği, 28, 288-307. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK
Bir satıra
sığmayan uzun URL adreslerinin kesilmesi gerektiğinde bölünen yere tire konmaz
ve eğer mümkünse bölme işlemi http://
kısmı haricinde ve noktalama işaretlerinin yoğun olduğu yerden önce yapılır.
URL’in bir parçası gibi anlaşılıp ilgili adrese erişimi zorlaştıracağı için
URL’den sonra nokta konmaz.
Örnek 1
Çınar, M., Doğan, D. ve Seferoğlu, S. S. (2015,
Şubat). Eğitimde dijital araçlar: Google
sınıf uygulaması üzerine bir değerlendirme [Öz]. Akademik Bilişim
Konferansında sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Erişim adresi: http://ab2015.anadolu.edu.tr
/index.php?menu=5 &submenu=27
Örnek 2
Al, U., Sezen, U. ve Soydal, İ. (2012). Türkiye’nin bilimsel yayınlarının sosyal ağ
analizi yöntemiyle değerlendirilmesi (Proje No. SOBAG 110K044). TÜBİTAK,
ULAKBİM web sitesinden erişilen adres: http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=148763_5bfd45f7c
15921f84b92a17425cbb301
URL adreslerinin çalışıp çalışmadığını araştırmanın her aşamasında
özellikle makaleyi bir dergiye göndermeden önce test etmek gerekir. Atıf yapılan
dokümanın web adresi başka adrese taşındıysa URL adresi güncellenmelidir. Eğer
atıf yapılan doküman artık web üzerinde mevcut değilse alternatifi kullanılabilir
ya da o kaynak kaynakçadan kaldırılabilir.
Kaynağa
erişilen veri tabanı bilgisini vermeye genelde gerek yoktur. Belirli bir veri tabanının
dergi listesi zamanla değişebilir ve EBSCO, OVID ya da ProQuest gibi toplayıcı
yapıdaki veri tabanları için bir makalenin tam metnini hangi veri tabanının
sağladığı bilgisi net olmayabilir.
Devam
etmeyen dergiler, monograflar, tezler ya da resmi olarak yayımlanmamış yazılar
gibi bazı arşiv dokümanları sadece ERIC ve JSTOR gibi elektronik veri tabanlarında
bulunabilir. Doküman birincil yayım kanalı aracılığıyla kolayca bulunamıyorsa, elektronik
veri tabanının anasayfasının web adresi verilmelidir.
Örnek
Lankford, J. (1985). Discovery in modern astronomy.
4S Review, 3(1), 16-21. Erişim
adresi: http://www.jstor.org/
Kaynak zaman
içinde değişime uğramadıkça erişim tarihi eklenmez. Örneğin, Wikiler zaman
içinde değişime uğradığı için atıf verilirken erişim tarihi de belirtilir.
Örnek
Bilgi mimarisi. (2014, 20 Aralık). Vikipedi içinde. Erişim adresi (8 Mayıs
2015): http://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgi_mimarisi
Atıf
yapılacak kaynağın eğer mümkünse son sürümüne atıf yapılması tercih
edilmelidir.
Örnek
Bornmann, L. (2014). How are excellent (highly
cited) papers defined in bibliometrics? A quantitative analysis of the
literature. Research Evaluation, 23,
166-173. doi:10.1093/reseval/rvu002
Bu makalenin
dergide yayımlanmadan önceki sürümü ArXiv veri tabanında yayımlanmıştır (http://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1401/1401.5986.pdf).
Ancak atıf yapılacak sürüm üstte künyesi verilen dergide yayımlanmış son sürüm
olmalıdır.
Bir
kaynaktan doğrudan alıntı yaparken metin içi göndermede her zaman yazar, yıl ve
sayfa aralığı bilgilerine, sayfa numarası olmayan materyallerde ise paragraf
numarası bilgisine yer verilmelidir.
Eğer
doğrudan alıntı 40 kelimeden az ise bu alıntı metinde çift tırnak içinde
verilir. Alıntıya metnin ortasındaki cümlelerde yer verilmişse, alıntı yapılan
kısım çift tırnak içinde verildikten hemen sonra parantez içinde kaynağa gönderme
yapılır. Sonrasında ise diğer cümlelere devam edilir.
Örnek
Kitaplar aracılığı ile çocukların duygusal gelişimi
desteklenebilir. Çocuk kendi duygularının başka bireylerde de bulunduğunu ve
bunların doğal olduğunu kitaplar ve öyküler aracılığı ile görebilir. “Korku,
kıskançlık, öfke, nefret, hırs gibi duygularda ölçüsüzlüğün verdiği zararları
fark edip, kontrol altına almak gerektiğini öğrenebilir” (Çılgın, 2006, s.
176). Kitaplar aracılığı ile çocuk çevresini ve diğer canlıları tanıma imkânı
bulur. Aile bireyleriyle, arkadaşlarıyla ve çevresiyle ilişki kurmanın
yollarını fark eder. Çevresine uyum sağlayabilmek ve kabul görebilmek için
yapması gerekenleri öğrenebilir (Çılgın, 2006, s. 176).
Eğer alıntı
bir cümlenin sonunda ise, alıntı yapılan kısım tırnak işareti ile bitirilir ve
hemen ardından parantez içinde ilgili kaynağa atıf yapılır.
Örnek 1
Araştırmada belirlenen unsurlara ilişkin mevcut
durumu ortaya koyabilmek ve belirlenmiş hipotezlerin doğruluğunu sınamak için
“betimleme yöntemi” kullanılmıştır. Betimleme yöntemi ile “olayların,
objelerin, varlıkların, kurumların, grupların ve çeşitli alanların ne olduğu
betimlenmeye, açıklanmaya çalışılmaktadır” (Kaptan, 1989, s. 34).
Örnek 2
Bu nedenle kitapların çocukların dil gelişimine
doğrudan etkisi söz konusudur. Şirin (2000), “bir buçuk yaşlarında çocuğun
kitap sayfalarını çevirdiğini, resimlerde tanıdığı kişi ve objeleri kendi
dilinde ifade ettiğini” belirtmiştir (s. 199).
Eğer
doğrudan alıntı 40 ve daha fazla kelimeden oluşuyorsa bu alıntıya yeni bir
satırda sol taraftan yarım inç (1,25 cm) içeriden yazarak başlanır. Alıntı
yapılan kısımda ikinci bir paragraf yer alacaksa ilk satırı yarım inç daha içeriden
başlamalıdır. Blok alıntının bitiminde atıf yapılan kaynağa ve sayfa ya da
paragraf bilgisine son noktalama işaretinin ardından parantez içinde atıf
yapılmalıdır.
Örnek
Betimleme yöntemi, Kaptan (1995) tarafından şu
biçimde tanımlanmıştır:
“Olayların, objelerin, varlıkların, kurumların,
grupların ve çeşitli alanların ne olduğunu betimlemeye, açıklamaya çalışan
incelemelerdir. Bunlar nedir? sorusuna cevap bulmaya yöneliktir. Bununla mevcut
durumlar, koşullar, özellikler aynen ortaya konmaya çalışılır. Betimleme
araştırmaları, mevcut olayların daha önceki olay ve koşullarla ilişkilerini de
dikkate alarak, durumlar arasındaki etkileşimi açıklamayı hedefler” (s.
59).
Elektronik
kaynaklardan yapılan doğrudan alıntılarda da yukarıda gösterildiği gibi
parantez içinde yazar, yıl ve sayfa numaralarına atıf yapılır. Elektronik
kaynaklardan doğrudan alıntı yapılırken, sayfa numarasının yer almadığı
durumlarda sayfa numarası yerine paragraf numarası yazılır (para. 1 şeklinde).
Eğer yazı başlıklar içeriyorsa, gönderme başlık ve o başlık altındaki ilgili
paragraf numarası (Tartışma bölümü, para. 1) şeklinde yapılır. Eğer başlık çok
uzunsa ilk birkaç kelimeden sonrası yazılmaz.
Örnek
“Bibliometrics is currently not able to properly
distinguish sense from nonsense in scientific publications. Expertise in the
field is required for this task” (Wouters, 2013, para. 6).
“Üniversiteyi liseden veya dershaneden ayıran en
önemli faktör araştırmadır. İnsanlığın dağarcığındaki bilgiyi arttırmak yerine
sadece bilgiyi aktarmayı kendilerine misyon edinen yükseköğrenim kurumları,
üniversite olmanın sorumluluklarını tümüyle yerine getirmiyorlar ve birçoğu
düşük prestijli diplomaların yerel dağıtıcıları olmaya mahkumdur. Sadece
araştırma üniversiteleri yüksek prestijli uluslararası çekim merkezleri haline
gelebilirler ve dünyada sıralamalarda önde gelebilirler” (Erkut, 2014, Türk
üniversitelerinin, para.1).
Doğrudan alıntı
yapılan kısımlar orijinal kaynaktaki ile aynı heceleme, yazım ve noktalamaya
sahip olmalıdır. Orijinal kaynakta heceleme hatası olsa bile değiştirilmeden
aynen bırakılmalıdır. Eğer kaynakta okuyucunun kafasını karıştırabilecek bir
yazım, heceleme ya da noktalama hatası varsa, söz konusu hatadan hemen sonra [orijinal hali] ifadesi kullanılabilir.
Doğrudan
alıntı yaptığınız kısım içerisinde özellikle vurgulanmak istenilen kelimeler
italik yazılabilir, ancak bundan hemen sonra köşeli parantez içerisinde orijinal
kaynaktaki hali yazılmalıdır.
Örnek
“Bibliometrics is currently not able to properly
distinguish sense from nonsense in scientific publications. Expertise in the field [Expertise in the
field] is required for this task” (Wouters, 2013, para. 6).
Eğer
doğrudan alıntının belli kısımları çıkarılıyorsa üç nokta (...) ya da dört
nokta (....) kullanılması gerekir. Bir cümle içerisinden çıkarma yapılıyorsa üç
nokta, iki cümle arasından çıkarma yapılıyorsa dört nokta kullanılır. Bunlar
cümlenin başında ya da sonunda kullanılmaz.
Örnek 1
“Atıf dizinleri farklı kesimler tarafından farklı
amaçlar için kullanılabilmektedir. …. Ülkelerin bilim politikalarından sorumlu
kuruluşlar ise atıf dizinlerindeki verileri performans ölçümü amaçlı kullanmaya
başlamışlardır” (Al ve Soydal, 2014, s. 26).
Örnek 2
“Atıf dizinleri farklı kesimler tarafından
farklı amaçlar için kullanılabilmektedir. Bu dizinler ... atıfları izlemek
suretiyle ilgilenilen konudaki kaynakları gözden geçirmeye de olanak
sağlamaktadır” (Al ve Soydal, 2014, s. 26).
Atıf yapılan
orijinal kaynakta yer alan atıflar atılmaz. Ancak bu kaynaklara metnin herhangi
bir yerinde atıf yapılmadıkça kaynakçada yer vermeye gerek yoktur.
Doğrudan
alıntı içerisine yapılacak eklemeler köşeli parantez içerisinde belirtilir.
Örnek
“Öte yandan, ilgili literatürde [üniversite
sıralamaları ile ilgili literatür] çok sayıda atıf yapılan bir çalışmada (Van
Raan, 2005) atıf dizinlerinden elde edilen bibliyometrik verilere dayalı
ölçütler temel alınarak sıralama yapmanın sakıncalarının olduğu vurgulanmaktadır”
(Al ve Soydal, 2014, s. 26).
Çok uzun doğrudan alıntılar ve başka bir çalışmadaki tablo, şekil, anket
vs. gibi materyaller uyarlanmak istendiğinde söz konusu çalışmanın yazarından
izin alınması gerekmektedir. APA’nın politikasına göre, bir makaleden ya da bir
kitap bölümünden en fazla üç tablo/grafik/şekil alınabilir. Metin alıntısı ise
tek bir metin için 400 kelimeyi, toplamda ise 800 kelimeyi geçmemelidir. Aksi
durumlarda yazar tarafından telif hakkı sahibinden izin alınmalı ve bu bilgi doğrudan
alıntıya verilecek bir dipnot ile belirtilmelidir.
Dipnotların veriliş amacı içeriği desteklemektir.
Dipnotlar karışık, gereksiz ve ilgisiz bilgi içermemeli, çok uzun olmamalı,
eğer uzuyorsa ekler kısmında verilmelidir. Bu durumda dipnot olarak ilgili
bilginin eklerde yer aldığı belirtilebilir. Ekler basılı ya da çevrimiçi
olabilir.
Bu
kısımda yayın türlerine göre kaynak gösterme kuralları üzerinde durulmakta ve
bu kurallara ilişkin çeşitli örnekler sunulmaktadır.
Süreli
yayınlar düzenli olarak yayımlanan bilimsel dergi, popüler dergi, gazete ve
haber bültenlerini içerir. Süreli yayınlara ilişkin genel atıf formatı şu
şekildedir:
Yazar, A. A., Yazar, B. B. ve Yazar, C. C. (Yıl).
Yazının başlığı. Süreli Yayının Başlığı, Cilt,
s-s. doi:xx.xxxxxxxxxx
Eğer DOI numarası
varsa atıfta buna yer verilmelidir.
Örnek
Turner, S. J. (2010). Website statistics 2.0: Using
Google Analytics to measure library website effectiveness. Technical Services Quarterly, 27, 261-278.
doi:10.1080/07317131003765910
Eğer DOI
numarası yoksa ancak içeriğe çevrimiçi olarak erişildiyse süreli yayının ana
sayfasının URL adresi verilmelidir.
Örnek
Yılmaz, B. (2005). Türkiye’de kamu yönetiminin
yeniden yapılandırılması süreci ve halk kütüphaneleri. Türk Kütüphaneciliği, 19, 56-77. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK
Eğer
derginin her bir sayısı ciltten bağımsız olarak kendi içinde birinci sayfadan
başlayarak yeniden numaralandırılıyorsa sayı numarası cilt numarasının hemen
ardından parantez içerisinde verilir.
Örnek
Lankford, J. (1985). Discovery in modern astronomy.
4S Review, 3(1), 16-21. Erişim
adresi: http://www.jstor.org/
Bazı dergiler sadece çevrimiçi olarak erişilebilen ek
materyaller/dokümanlar sunarlar. Bunlara ya da tanımlama için önemli diğer
rutin olmayan bilgilere atıf verirken köşeli parantez içerisinde içeriğin
tanımı verilir. Örneğin, [Editöre mektup], [Harita], [Audio podcast].
Örnek
Kelly, C. R.,
Higgins, A. R. ve Chandra, S. (2015). Noninvasive positive-pressure ventilation
[Video]. New England Journal of Medicine,
372, e30. doi:10.1056/NEJMvcm1313336
Örnek
Turner, S. J. (2010). Website statistics 2.0: Using
Google Analytics to measure library website effectiveness. Technical Services Quarterly, 27, 261-278.
doi:10.1080/07317131003765910
Örnek
Künye
Lal, H., Cunningham, A. L., Godeaux, O., Chlibek,
R., Diez-Domingo, J., Hwang, S.-J. … Heineman, T. C. (2015). Efficacy of an
adjuvanted herpes zoster subunit vaccine in older adults. New England Journal of Medicine, 372, 2087-2096.
doi:10.1056/NEJMoa1501184
Gönderme
(Lal ve diğerleri, 2015)
Kaynağa
çevrimiçi olarak erişilmiş ancak DOI numarası yoksa künyede dergi ana
sayfasının URL adresi verilir. Künyede erişim tarihinin verilmesine gerek
yoktur. Eğer dergi sayı bazında numaralandırılıyor ise sayı numarası
belirtilir. Cilt bazında numaralama yapılıyor ise sayı numarasının künyede belirtilmesine
gerek yoktur.
Örnek
Al, U. ve Doğan, G. (2012). Hacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tezlerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 26, 349-369. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/
Kaynak
olarak İngilizce olmayan makalenin orijinal sürümü kullanılıyorsa orijinal sürüme
atıf yapılır. Atıfta orijinal başlık ve parantez içinde de İngilizce çevirisi
verilir.
İngilizce
bir makale yazılırken, Türkçe bir makaleye atıf yapılacaksa makale başlığının İngilizcesi
Türkçe başlıktan hemen sonra köşeli parantez içerisinde verilir.
Örnek
Al, U. ve Doğan, G. (2012). Hacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tezlerinin atıf analizi [Citation analysis of dissertations
completed at Hacettepe University Department of Information Management]. Türk Kütüphaneciliği, 26, 349-369.
Kaynak
olarak Türkçe olmayan makalenin Türkçe çevirisi kullanılmışsa Türkçe çevirisine
atıf verilir. Türkçe başlık parantezsiz verilir.
Örnek
IFLA İnternet Bildirgesi (B. Yılmaz ve S. Ekici,
Çev.). (2013). Türk Kütüphaneciliği, 27,
225-226.
Örnek
Chan, H. F., Guillot, M., Page, L. ve Torgler, B.
(2015). The inner quality of an article: Will time tell?.
Scientometrics. Çevrimiçi ön yayın.
doi:10.1007/s11192-015-1581-y
Not: Bu
rehber hazırlanırken örnekte geçen makale çevrimiçi ön yayın idi. Rehber çıktığında
muhtemelen yayımlanmış olacaktır.
Eğer
bir makale ile ilgili tüm işlemler tamamlanır tamamlanmaz makale cilt, sayı ve
sayfa numaraları belli olmadan çevrimiçi olarak erişime sunuluyorsa makalenin
bu sürümüne yayım öncesi sürüm denir.
Makalenin bu sürümüne atıf yapılıyorsa, DOI numarasından ya da erişim
bilgisinden önce çevrimiçi ön yayın
yazılması gerekir.
Atıfların
yayın tarihine yakın bir zamanda güncellenmesi ve kullanılan kaynakların eğer
mümkünse son sürümlerine atıf verilmesi gerekmektedir.
Makale
gayri resmi olarak yayımlandığı ve henüz dergi web sayfasında dizinlenmediği
için URL adresi tam olarak verilmelidir. Çevrimiçi ön yayın seçeneğini
sunmayan dergi yayıncıları yazarlara makalenin baskı öncesi çevrimiçi bir kopyasını
bir kurumsal arşivde yayımlamaları için izin verebilir.
Örnek
Bauer, J., Leydesdorff, L. ve Bornmann, L. (basım
aşamasında). Highly-cited papers in Library and Information Science (LIS):
Authors, institutions, and network structures. Journal of the Association for Information Science and Technology. Erişim
adresi: http://arxiv.org/ftp/arxiv/ papers/1504/1504.02576.pdf
Kaynakça
çalışmanın yayın tarihine yakın bir zamanda güncellenmeli ve mümkünse
çalışmanın son sürümüne gönderme yapılmalıdır.
Örnek
Semercioğlu, C. (2015, Haziran). Sıradanlığın
rayihası. Sabit Fikir, 52, 38-39.
Örnek
Dempsey, L. (2006, Nisan). Libraries and the long
tail: Some thoughts about libraries in a network age. D-Lib Magazine, 12(4). Erişim adresi: http://www.dlib.org/dlib.html
Örnek
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2014.
(2015, Ocak). Türkiye İstatistik Kurumu
Haber Bülteni, 18616. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.
do?id=18616
Burada tam
URL adresini vermek faydalıdır, çünkü belli bir yazıya haber bülteninin ana
sayfasından ulaşmak zordur.
Örnek 1
Hubbard, B ve Samaan, M. (2015, 25 Haziran). ISIS
attacks two towns in northern Syria. The New
York Times, s. A6.
Örnek 2
Toker, Ç. (2015, 26 Haziran). ‘Unutma’ notları. Cumhuriyet, s. 13.
Kaynakçada
gazete yazılarının sayfa numaraları verilirken sayfa numaralarından önce s. kısaltması kullanılır.
Gazete
yazısı süreksiz sayfalarda yer alıyorsa tüm sayfa numaraları verilir ve
numaralar arasına virgül konur. Örneğin, s.
B1, B3, B5-B7.
Örnek
Tamer, M. (2015, 26 Haziran). E-ticaret hamle
yapmak için tüketiciyi bekliyor. Milliyet.
Erişim adresi: http://www.milliyet.com.tr/
Çalışmayan
URL adreslerinden kaçınmak için, gazete yazılarının çevrimiçi sürümlerine
erişebilmek amacıyla gazete ana sayfasının URL adresi verilir.
Resmi
Gazete’de yayımlanan kanun, yönetmelik, kanun hükmünde kararname gibi resmi
belgeler için genel atıf formatı aşağıdaki gibidir:
Başlık. (Yıl, Gün Ay). Resmi Gazete (Sayı: xxx). Erişim adresi: http://xxxx
Örnek 1
Künye
Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (2017, 6 Ocak). Resmi Gazete (Sayı: 29940 (Mükerrer)). Erişim adresi:
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170106M1-1.htm
Gönderme
(Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler, 2017)
Örnek 2
Künye
İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi
ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun.
(2007, 23 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı:
26530). Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070523-1.htm
Gönderme
(İnternet Ortamında Yapılan, 2007)
Örnek 3
Künye
Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. (2016, 20
Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 29690).
Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/04/20160420-16.htm
Gönderme
(Lisansüstü Eğitim ve Öğretim, 2016)
Örnek 1
Chen, H. (Ed.). (2005). Intelligence and security
informatics [Özel sayı]. Journal of the
American Society for Information Science and Technology, 56(3).
Örnek 2
Harkness, K. L., Hayden, E. P. ve Lopez-Duran, N.
L. (Konuk editörler). (2015). Stress sensitivity in psychopathology: Mechanisms
and consequences [Özel bölüm]. Journal of
Abnormal Psychology, 124. Erişim adresi:
http://www.apa.org/pubs/journals/abn/
Bir sayının
tamamına ya da bir derginin özel bir bölümüne atıf verilirken, sayının başlığı
ve editörleri de verilir. Eğer sayıda herhangi bir editör yoksa sayı başlığı
yayın tarihinden önce yazar kısmına yazılır ve sonuna nokta konur. Metin içi
göndermede, başlık parantez içinde tırnak işareti ile kısaltılarak kullanılır.
Örnek
Ganster, D. C., Schaubroeck, J., Sime, W. E. ve
Mayes, B. T. (1991). The nomological validity of the Type A personality among
employed adults [Monograf]. Journal of
Applied Psychology, 76, 143-168. doi:10.1037/0021-9010.76.1.143
Sayı
numaralı bir monograf için, sayı numarası parantez içerisinde verilir ve hemen
yanına seri numarası eklenir.
Örnek
58(1, Seri No. 231)
Bir dergiye
ek olarak dergiden ayrı bir monograf için sayı numarası ve yanında ek ya da
bölüm/kısım numarası verilir.
Örnek
80(3, B. 2)
Örnek
Health professionals: Be prepared for heatwaves
[Editoryal]. (2015). The Lancet, 386,
219.
Not:
Örnekte yer verilmiş olan The Lancet
adlı dergi editör imzası kullanmamakta, onun yerine derginin adını vermektedir.
Örnek
Miller, K. J., Sorensen, L. B., Ojemann, J. G. ve
den Nijs, M. (2009). Power-Law scaling in the brain surface electric potential
[Ek materyal]. PLOS Computational
Biology, 5(12), 1-10. doi:10.1371/journal.pcbi.1000609.s001
Ek
materyallerin ya da editöre mektup, harita, ortam akışı (podcast) gibi rutin
olmayan bilgilerin tanımı okuyucuya bu malzemeyi tanıma ve erişme konusunda
yardımcı olmak amacıyla köşeli parantez içerisinde başlıktan hemen sonra
verilir.
Eğer
yazar adı belirtilmemişse, başlık ve köşeli parantez içerisindeki tanım kısmı yazar
kısmına alınır.
Örnek
Lamothe, A. R. (2015). Comparing usage between
dynamic and static e-reference collections [Öz]. Collection Building, 34, 78-88. Öze erişilen adres:
http://www.emeraldinsight.com/
Örnek
Norden, D. J., Lawrence, G. H., ve Lawrence, G. H.
(1981). Public terminal use in an online catalog: Some preliminary results. College and Research Libraries, 42,
308-316. Öze Library and Information Science Abstracts veri tabanından
erişilmiştir (Erişim No. 8205348).
Bir makalenin
tam metnine atıf yapılması tercih edilse de, özler kaynak olarak kullanılabilir
ve özlere kaynakçada yer verilebilir. Eğer varsa öze erişilen veri tabanı adları
ve öz tanımlayıcısı/numarasına da künyede yer verilebilir.
Bu
bölüm kitapları, ansiklopedi, sözlük gibi danışma kaynaklarını ve disipline
özel danışma kaynaklarını, sadece elektronik formatta yayımlanan kitapları,
çevrimiçi erişilebilen danışma kaynaklarını ve serbest kullanımlı/kamuya açık kitapları,
çevrimiçi arşivlerden erişilebilen baskısı tükenmiş kitapları içerir.
Bir
kitaba atıf yapmak için şu kaynakça formatları kullanılır:
Yazar, A. A. (Yıl). Eserin başlığı. Yer: Yayıncı.
Yazar, A. A. (Yıl). Eserin başlığı. Erişim adresi: http://www.xxxxxxxxxxx
Yazar, A. A. (Yıl). Eserin başlığı. doi:xxxxxxxxxxxx
Editor, A. A. (Ed.). (Yıl). Eserin başlığı. Yer: Yayıncı.
Bir kitap
bölümü ya da danışma kitabından bir giriş için şu formatlar kullanılır:
Yazar, A. A. ve Yazar, B. B. (Yıl). Bölüm ya da giriş başlığı. A. Editör, B.
Editör ve C. Editör (Ed.), Kitap başlığı (s. xxx-xxx) içinde. Yer: Yayıncı.
Yazar, A. A. ve Yazar, B. B. (Yıl). Bölüm ya da giriş başlığı. A. Editör ve
B. Editör (Ed.), Kitap başlığı (s. xxx-xxx) içinde. Erişim adresi: http://www.xxxxxxxxxxx
Yazar, A. A. ve Yazar, B. B. (Yıl). Bölüm ya da giriş başlığı. A. Editör, B.
Editör ve C. Editör (Ed.), Kitap başlığı (s. xxx-xxx) içinde. doi:xxxxxxxxxxxx
Sayfa
numarası yoksa bölüm ya da giriş başlığı yeterlidir. Yazar adının olmadığı bir
giriş için ise aşağıdaki formatlar kullanılır:
Giriş başlığı. (1998). A. Editor (Ed.), Danışma kaynağının başlığı (xx bs.,
Cilt. xx, s. xxx-xxx) içinde. Yer bilgisi: Yayıncı.
Giriş başlığı. (1998). Danışma kaynağının başlığı (xx bs., Cilt. xx) içinde. Erişim adresi:
http://www.xxxxxxxxxx
Yazar ve
yayıncı aynı olduğu durumlarda yazar kısmına yayıncı adı yazılır. Yazarsız ve
editörsüz kitaplar başlıktaki ilk harfe/harflere göre alfabetik sıraya sokulur.
Metin içi göndermelerde, yazar adı yerine başlıktaki ilk birkaç kelime kullanılır.
Eğer başlık kısa ise tüm başlık kullanılabilir.
Basımlar/baskı
bilgisi (revize edilmiş/gözden geçirilmiş edisyonlar gibi), cilt numaraları ve
sayfa numaraları (bölüm sayfa aralığı gibi) başlıktan hemen sonra parantez
içerisinde verilir ve parantezden sonra nokta konur.
Örnek
(Göz. geç. 2. bs.)
ya
da
(Cilt. 2, s. 319-367)
Geniş bir
yayın kurulu olan önemli danışma kaynakları için sadece baş/ilk editörün adı
yazılıp yanına ve diğerleri eklenebilir.
Sadece
elektronik olarak mevcut kitap ve bölümler için elektronik erişim ile ilgili
cümle yayıncı yer ve ad bilgisinin yerini alır.
Örnek
Tonta, Y., Bitirim, Y. ve Sever, H. (2002). Türkçe arama motorlarında performans
değerlendirme. Ankara: Total Bilişim.
Örnek 1
Tonta, Y., Bitirim, Y. ve Sever, H. (2002). Türkçe arama motorlarında performans
değerlendirme. Ankara: Total Bilişim. [Adobe Acrobat Reader sürümü]. Erişim
adresi: http://yunus.hacettepe.
edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-bitirim-sever-arama-motorlari.pdf
Örnek 2
Morville, P. ve Rosenfeld, L. (2006). Information architecture for the World Wide
Web (3. bs.). [Adobe Digital Editions sürümü]. Erişim adresi: http://shop.oreilly.com/home.do
Örnek
O’Keefe, E. (t.y.). Egoism & the crisis in Western values. Erişim adresi: http://www.onlineoriginals.com/
showitem.asp?itemID=135
Örnek
Freud, S. (1953). The method of interpreting
dreams: An analysis of a specimen dream. J. Strachey (Ed. ve Çev.), The standard edition of the complete
psychological works of Sigmund Freud (Cilt 4, s. 96-121) içinde. Erişim adresi:
http://books.google.com/books (Orijinal çalışma 1900 yılında yayımlanmıştır).
Sınırlı
erişimli materyaller için veri tabanı bilgisi verilebilir.
Örnek
Kuo Hung, H. (Ed.). (2011). Digital libraries - Methods and applications. Erişim adresi:
http://eric.ed.gov/
Örnek
Cronin, B. (Ed.). (2000-2011). Annual Review of Information Science and Technology (Cilt 34-40).
Medford, NJ: Information Today, Inc.
Yazar, Y. (Yıl). Bölüm başlığı. E. Editör (Dizi
Ed.), Dizi Adı: Cilt 1. Cilt başlığı
(s. 1-3) içinde. doi:xxx
Örnek 1
Strong, E. K., Jr. ve
Uhrbrock, R. S. (1923). Bibliography on job analysis. L. Outhwaite (Dizi Ed.), Personnel Research Dizisi: Vol. 1. Job
analysis and curriculum (s. 140-146) içinde. doi:10.1037/10762-000
Örnek 2
Stewart, D. (1965).
Introduction. O. E. Allen (Dizi Ed.), Life
World Library: Cilt 34. Turkey
(s. 1-2). ABD: Time-Life.
Eğer içeriğe
ait bir DOI varsa atıfta verilmelidir. Bu durumda URL ya da veri tabanı adresi
vermeye gerek yoktur.
Düzenli
olarak değişen alt başlıklar ile düzenli olarak yayımlanan dizilerde, dizi başlığında
kelimelerin ilk harfleri büyük, alt başlıkta ise küçük olur.
Örnek
Wouters, P. (2014). The citation: From culture to
infrastructure. B. Cronin ve C.R. Sugimoto (Ed.), Beyond bibliometrics:
Harnessing multidimensional indicators of scholarly impact (s. 47-66) içinde.
Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
Örnek
Künye
Piaget, J. (1988). Extracts from Piaget’s theory
(G. Gellerier ve J. Langer, Çev.). K. Richardson ve S. Sheldon (Ed.), Cognitive development to adolescence: A
reader (s. 3-18) içinde. Hillsdale, NJ: Erlbaum. (Manual of child
psychology, s. 703-732, P. H. Mussen, Ed., 1970, New York, NY: Wiley kitabından
yeniden basılmıştır)
Gönderme
(Piaget, 1970/1988)
Eğer
İngilizce olmayan bir eserin İngilizce çevirisi kaynak olarak kullanıldıysa, İngilizce
çevirisine atıf yapılır. Eserin İngilizce başlığı parantezsiz olarak yazılıp, sonrasında
parantez içinde çevirenlerin adı verilir.
Örnek
Hançerlioğlu, O. (2000). Felsefe sözlüğü (Geliştirilmiş ve
genişletilmiş yeni basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Örnek
Real Academia Española. (2011). Diccionario de la lengua española
[Dictionary of the Spanish language] (22. bs.). Madrid, İspanya: Yazar.
Eğer
İngilizce olmayan bir danışma kaynağı kaynak olarak kullanılıyorsa, başlık orijinal
dilde, İngilizce çevirisi ise köşeli parantez içerisinde verilir.
Örnek
van den Bergh, S. (2015). Abad. P. Bearman, Th.
Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel ve W.P. Heinrichs (Ed.), Encyclopaedia of Islam (2. sürüm)
içinde. Erişim adresi: http://referenceworks. brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/abad-SIM_0002?s.num=4
Örnek 1
Sempozyum. (t.y.). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/ index.php? option=com_gts&view=gts
Örnek 2
Information. (Açıklama 2a). (t.y.). Merriam-Webster
online dictionary içinde. Erişim adresi: http://www.merriam-webster.com/dictionary/information
Teknik
raporlar ve araştırma raporları, dergi makalelerinde olduğu gibi genellikle
orijinal araştırmaları içerir, hakemli ya da hakemsiz olabilirler. Teknik raporlar
ve araştırma raporları bazen gri literatürün bir parçası olarak
anılmaktadırlar. Teknik raporlar ve araştırma raporları atıfları için
kullanılan format kitap atıfları için kullanılan format ile hemen hemen
aynıdır:
Yazar, A. A. (1998). Çalışmanın başlığı (Rapor No. xxx). Yer bilgisi: Yayıncı.
Eğer
düzenleme rapora bir numara atama yoluyla yapılıyorsa (örneğin, rapor numarası,
iletişim numarası, monograf numarası gibi), numara başlıktan hemen sonra
parantez içinde verilir.
Örnek
T.C. Kalkınma Bakanlığı, Bilgi Toplumu Dairesi.
(2015). 2015-2018 Bilgi toplumu
stratejisi ve eylem planı (Yayın No. 2939). Erişim adresi: http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/Attachments/
649/2015-2018%20Bilgi%20Toplumu%20Stratejisi%20ve%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf
Örnek
Türkiye Bilişim Derneği,
Bilişim Kentleri Çalışma Grubu. (2013). Bilişim
kentleri kılavuzu (5. sürüm). Erişim adresi: http://www.tbd.org.tr/usr_img/raporlar/BK-KILAVUZ
-SON.pdf
Örnek
Farmer, L. ve Stricevic, I. (2011). Using research
to promote literacy and reading in libraries: Guidelines for librarians (IFLA
Professional Report No.125). The International Federation of Library
Associations and Institutions web sitesinden erişildi: http://www.ifla.org/files/assets/
hq/publications/professional-report/125.pdf
Örnek
Aslan, D., Vefikuluay, D., Zeyneloğlu, S., Erdost,
T ve Temel, F. (2008). Ankara’da iki
hemşirelik yüksekokulunun birinci ve dördüncü sınıflarında okuyan
öğrencilerinin flört şiddetine maruz kalma, flört ilişkilerinde şiddet uygulama
durumlarının ve bu konudaki görüşlerinin saptanması araştırması (Teknik
rapor). Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi
web sayfasından erişildi: http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/Sayfa Dosya/flort_siddeti.pdf
Örnek
Job Opportunities Task Force. (2009, Nisan). A young workforce at risk: Reconnecting
out-of-school and out-of-work youth in Maryland. (Issue Brief No. 4).
Baltimore, MD: Yazar.
Toplantı
ve sempozyum bildirileri kitap veya süreli yayın formatında yayımlanabilir.
Kitapta yayımlanmış bildirilere atıf yaparken kitap veya kitap bölümü formatı
kullanılır. Düzenli olarak yayımlanan bildirilere atıf yaparken ise süreli
yayın formatı kullanılır. Resmi olarak yayımlanmamış olan bildiri/poster
sunumları veya sempozyuma yapılan katkılar için şu formatlar kullanılır:
Sunan, A. A. (Yıl, Ay). Bildiri ya da poster başlığı. Kuruluş Adının toplantısında sunulan
bildiri ya da poster, Yer bilgisi.
Resmi olarak
yayımlanmamış olan bildiri/poster sunumları veya sempozyuma yapılan katkılar
için kaynakçada toplantının/sempozyumun ay ve yıl bilgileri verilir.
Örnek
Mittal, S. B., Zuma, J. G., Kagame, P., Nielsen,
B., Onyema, O. ve Coumantaros, J. G. (2015, Ocak). Achieving Africa’s growth agenda.
B. Nielsen (Moderatör), Economic growth and
social inclusion içinde. Dünya Ekonomik Forumu’nun toplantısında
gerçekleştirilen sempozyum, İsviçre.
Örnek
Çınar, M., Doğan, D. ve Seferoğlu, S. S. (2015,
Şubat). Eğitimde dijital araçlar: Google
sınıf uygulaması üzerine bir değerlendirme [Öz]. Akademik Bilişim
Konferansında sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Erişim adresi: http://ab2015.anadolu.edu.tr
/index.php?menu=5&submenu=27
Örnek
Pervushin, N. (2015). Internet as a new space for
life: Phenomenological view. Procedia -
Social and Behavioral Sciences, 91, 227-233. doi:10.1016/j.sbspro.2015.04.940
Örnek
Schneider, R. (2013). Research data literacy. S.
Kurbanoğlu ve diğerleri (Ed.), Communications
in Computer and Information Science: Vol. 397. Worldwide Communalities and
Challenges in Information Literacy Research and Practice (s. 134-140)
içinde. Cham, İsviçre: Springer. doi:10.1007/978-3-319-03919-0
Doktora ya da yüksek lisans tezlerine elektronik veri
tabanlarından, kurumsal arşivlerden ve kişisel web sayfalarından erişilebilir.
Eğer bir teze ProQuest doktora ve yüksek lisans tezleri veri tabanından ya da diğer
bir kaynaktan erişildiyse atıfta bu bilgi verilmelidir.
Bir
veri tabanı servisinde mevcut olan bir doktora ya da yüksek lisans tezi için
aşağıdaki kaynak gösterme biçimi kullanılır:
Yazar, A. A. (Yıl). Doktora ya da yüksek lisans tezinin başlığı (Yüksek lisans tezi/Doktora
tezi). … veri tabanından erişildi (Erişim ya da Sipariş No.).
Yayımlanmamış
bir doktora ya da yüksek lisans tezi için aşağıdaki kaynak gösterme şekli
kullanılır:
Yazar, A. A. (Yıl). Doktora ya da yüksek lisans tezinin başlığı (Yayımlanmamış doktora
tezi/yüksek lisans tezi). Kurum adı, Yer bilgisi.
Örnek
Van Brunt, D. (1997). Networked consumer health information systems (Doktora tezi).
ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi. (UMI No. 9943436)
Örnek
Yaylalı Yıldız, B. (2014). University campuses as places of potential publicness: Exploring the
politicals, social and cultural practices in Ege University (Doktora tezi).
Erişim adresi: http://library.iyte.edu.tr/tr/hizli-erisim/iyte-tez-portali
Örnek
Tonta, Y. A. (1992). An analysis of search failures in online library catalogs (Doktora
tezi, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley). Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar
/phd/ickapak.html
Örnek
Appelbaum, L. G. (2005). Three studies of human
information processing: Texture amplification, motion representation, and
figure-ground segregation. Dissertation
Abstracts International: Section B. Sciences and Engineering, 65(10), 5428.
Kitapların,
sinema filmlerinin ve diğer bilgi veya eğlence ürünlerinin değerlendirmeleri
süreli yayınlar, web sayfaları ve bloglar gibi pek çok farklı platformda yayımlanabilmektedir.
Bazı yayınlar değerlendirenin eleştirisine veya aynı ürünün çoklu
değerlendirmelerine yazarın cevabı olarak basılmaktadır.
Değerlendiren, A. A. (2000). Değerlendirme
yazısının başlığı [... başlıklı, A.
A. Yazar kitabın değerlendirmesi]. Dergi
adı, xx, xxx-xxx.
Eğer değerlendirme başlıksız ise, köşeli parantez içine yazılanlar
başlık yerine kullanılır; köşeli parantez içinde de bunun bir içerik tanımı
olduğu, başlık olmadığı belirtilir.
Değerlendirilen
materyal türü (kitap, televizyon programı, sinema filmi vb.) köşeli parantez
içerisinde belirtilir. Değerlendirilen materyal bir kitap ise, yazar ad(lar)ı
kitap başlığından sonra bir virgül konularak belirtilir. Değerlendirilen
materyal bir film, DVD ya da başka bir medya ise piyasaya çıkarıldığı tarih
çalışmanın adından sonra bir virgül eklenerek belirtilir.
Örnek
Hammarfelt, B. (2015). Review of beyond
bibliometrics: Harnessing multidimensional indicators of scholarly impact [B.
Cronin ve C. R. Sugimoto tarafından yayına hazırlanan Beyond bibliometrics: Harnessing multidimensional indicators of
scholarly impact başlıklı kitabın değerlendirmesi]. Journal of Documentation, 71, 416 - 418. doi:http://dx.doi.org/10.1108/JD-09-2014-0132
Örnek
Schaefer, J. C. (2015).
Must we burn Hitchcock? (Re)viewing trauma and effecting solidarity with the
Birds (1963) [A. Hitchcock’un yapımcısı ve yönetmeni olduğu Birds filminin değerlendirmesi, 1963]. Quarterly Review of Film and Video, 32,
329-343. doi:10.1080/10509208.2015.999220
Örnek
Stapleton, D. (2015, 21 Temmuz). Turning south
[Telltale Games tarafından piyasaya sürülen Game
of Thrones: Episode 5 adlı video oyununun değerlendirmesi]. Erişim adresi:
http://www.ign.com/games/game-of-thrones-episode-5/pc-20028656
Örnek
Sokolova, I. V. (2004). The power of gender biases
[I. V. Sokolova tarafından “Why women are more susceptible to depression: An
explanation for gender differences” başlıklı makaleye yapılan eleştiri]. Erişim
adresi: http://www.personalityresearch.org/papers/mule.html#sokolova
Görsel-işitsel
ortam sinema filmlerini, ses ya da televizyon yayınlarını (podcast’ler de dâhil
olmak üzere), haritalar, fotoğraflar ve sanat çalışmaları gibi statik objeleri
içerir.
Bir
sinema filmine aşağıdaki şekilde atıf yapılmalıdır:
Yapımcı, A. A. (Yapımcı) ve Yönetmen, B. B.
(Yönetmen). (Yıl). Sinema filminin adı
[Sinema filmi]. Menşei ülke: Stüdyo.
Yazar
pozisyonundaki temel katkı sağlayanlar listelenir ve parantez içinde katkıları
tanıtılır. Televizyon veya radyo serilerinden bir bölüm için kitap bölümü
formatı kullanılır, fakat senaryo yazarı ve yönetmen yazar kısmında,
yapımcı ise editör kısmında yer alır.
Bir
müzik kaydına aşağıdaki şekilde atıf yapılmalıdır:
Yazar, A. A. (Telif yılı). Şarkının başlığı [B. B.
tarafından kaydedildi. Eğer şarkıcı şarkı sözü yazarından farklı ise]. Albüm
adı [Kaydedilen ortam: CD, kayıt, kaset, gibi]. Yer: Etiket. (Kayıt yılı – eğer
telif yılı kayıt yılından farklı ise)
Örnek
Akan, T. (Yönetmen). (2011). Köy enstitüleri/Bir meçhul öğretmen [DVD]. Tedarik edilebileceği
adres: http://www.dr.com.tr/
Örnek
Radyo ODTÜ (Yapımcı). (2015, 13 Nisan). Modern sabahlar [Podcast]. Erişim
adresi: http://www.radyoodtu.com.tr/
Örnek
Shore, D. (Senarist), Jackson, M. (Senarist) ve Bookstaver,
S. (Yönetmen). (2012). Runaways [Televizyon dizisi bölümü]. D. Shore (Baş
yapımcı), House M.D. içinde. New
York, NY: Fox Broadcasting.
Örnek
Say, F. (2009). Galata Kulesi. İstanbul senfonisi [CD] içinde. İstanbul: Ak Müzik.
Metin içi göndermede parça numarası (kasetler için ön/arka yüz bilgisi
ile birlikte) belirtilir.
Örnek
“Galata Kulesi” (Say, 2009, parça 9)
Örnek 1
Maden Tetkik ve Arama Müdürlüğü, Kızılcahamam Bölge
Müdürlüğü. (2015). Ankara ili jeoloji haritası [Harita]. Erişim adresi:
http://www.mta.gov.tr/v2.0/bolgeler/kizilcahamam/?id=ankara-ilinin-jeolojisi
Örnek 2
Saygılı, R. (Kartograf). (2015). Ankara ili
haritası [Harita]. Erişim adresi: http://www.cografyaharita. com/haritalarim/4l_ankara_ili_haritasi.png
Bu
kategori kişilere veri analizi ya da ölçüm yapma gibi işleri gerçekleştirmede
yardımcı olacak ham veri ve araçlara nasıl atıf yapılacağı bilgisini içerir.
Microsoft Word, Excel, Java, Adobe Professional, SPSS ve SAS gibi standart
yazılımlar ve programlama dilleri için kaynakçada atıf girmek gerekli değildir.
Metin içerisinde sürüm numarası ile birlikte yazılımın doğru/tam adını vermek
yeterlidir. Belli bir özel amaç için üretilmiş ve sınırlı dağıtımı söz konusu
olan bilgisayar programları ya da yazılımlar için kaynakçada atıf girişi
aşağıda gösterildiği şekilde yapılmalıdır:
Hak sahibi, A. A. (Yıl). Programın adı (Sürüm
numarası) [Form/şekil tanımı]. Yer: Üreticinin adı.
Eğer bir
bireyin yazılım üzerinde mülkiyet hakkı varsa, kişinin adı yazar olarak
verilir. Aksi halde, yazarı olmayan çalışma gibi işlem görür.
Yazılımların,
programların ya da programlama dillerinin adı italik yazılmaz ancak veri
setinin başlığı italik yazılır. Eğer varsa başlıktan hemen sonra parantez
içinde sürüm numarası verilir. Başlıktan veya sürüm numarasından hemen sonra
köşeli parantez içinde kaynağın türü tanımlanır (bilgisayar programı, programlama
dili, yazılım). Başlık ve köşeli parantez içindeki bilgi arasında nokta
kullanılmaz.
Eseri
üreten kurumun adı ve yer bilgisi eğer uygunsa yayıncı pozisyonunda verilir. Eğer
program indirilebiliyorsa veya Web’den sipariş edilebiliyorsa ilgili bağlantı tedarik
adresi olarak verilmelidir.
Örnek
Pew Research Center. (2012). 2012 National survey of Latinos [Veri seti ve kodlama çizelgesi].
Erişim adresi: http://pewhispanic.org/datasets/
Örnek
Friedlander, M. L., Escudero, V. ve Heatherington,
L. (2002). E-SOFTA: System for observing family therapy alliances [Yazılım ve
eğitim videoları]. Yayımlanmamış ölçüm aracı. Erişim adresi:
http://www.softa-soatif.com/
Örnek
QSR International. (2015). NVivo (Sürüm 10.2)
[Yazılım]. Victoria, Australia: QSR International. Tedarik edilebileceği adres:
http://www.qsrinternational.com/
Örnek
Tobii X2-60 Eye Tracker [Ekipman]. (2015).
Stockholm, Sweden: Tobii Pro.
Yayımlanmamış
çalışmalar henüz devam eden çalışmaları, yayımlanması için başvurusu yapılmış
çalışmaları ya da tamamlanmış ancak yayımlanması için başvurusu yapılmamış
çalışmaları içermektedir. Bu kategori aynı zamanda resmi olarak yayımlanmamış
fakat kişisel ya da kurumsal bir web sitesinden, ERIC gibi bir elektronik veri
tabanından ya da önbası arşivinden erişilebilen çalışmaları içerir.
Yazar, A. A. (Yıl). Metnin başlığı. Yayımlanmamış metin [ya da “Yayın için başvurusu
yapılmış metin” ya da “Hazırlık aşamasındaki metin”].
Eğer eser bir
elektronik veri tabanından erişilebiliyorsa, bu bilgi en sonda verilir. Çalışma
yayımlanmadan önce kaynakça sık sık güncellenir. Eğer mümkünse kaynakların en
son sürümlerine atıf verilir.
Örnek
Çakın, İ. (2011). Bilgi ve Belge Yönetimine giriş. Yayımlanmamış ders notu, Bilgi ve
Belge Yönetimi Bölümü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Erişim adresi: http://egitim.bilgiyonetimi.net
/course/view.php?id=34
Örnek
Bauer, J., Leydesdorff, L. ve Bornmann, L. (basım
aşamasında). Highly-cited papers in Library and Information Science (LIS):
Authors, institutions, and network structures. Journal of the Association for Information Science and Technology. Erişim
adresi:
http://arxiv.org/ftp/arxiv
/papers/1504/1504.02576.pdf
Eğer çalışma
henüz kabul edilmediyse yayımlanması için başvuru yapılan derginin ya da
yayıncının adı verilmez. Yayın için kabul edilmiş ancak henüz basılı olarak
yayımlanmamış bir çalışma için bu durum yazar bilgisinden sonra parantez içinde
belirtilir. Aynı format bir taslak ya da devam eden çalışma için de kullanılır
fakat atıftaki son cümle olarak “Hazırlık aşamasında” ifadesi kullanılır. Metin
içi göndermede, atıf yapılan taslağın yıl bilgisi kullanılır.
Örnek
Doğan, G. (2011). [Türkiye’deki Bilgi ve Belge
Yönetimi Bölümlerinde yapılan lisansüstü tezlerin bibliyografik bilgileri].
Yayımlanmamış ham veri.
Örnek
Tonta, Y. (2014). Akademik performans, öğretim üyeliğine yükseltme ve yayın destekleme
ölçütleriyle ilgili bir değerlendirme. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar
/tonta-yukseltme-kriterleri-hakkinda-degerlendirme-11-Temmuz-2014.pdf
Arşiv kaynakları bir yazarın kişisel mülkiyetinde olan,
kurumsal bir koleksiyonun parçası olan ya da Cumhuriyet Arşivi, Osmanlı Arşivi,
Türk Kızılayı Arşivi, Atatürk Kitaplığı gibi bir arşivde depolanan mektupları,
yayımlanmamış metinleri, az sayıda basılmış broşürleri ve el ilanlarını,
kurumsal ya da tüzel yazarlı dokümanları, kupürleri ve diğer dokümanları, aynı
zamanda fotoğraf ve ekipman gibi metin dışı materyalleri içermektedir.
Yazar, A. A. (Yıl, Gün Ay). Materyalin adı/başlığı.
[Materyalin tanımı]. Koleksiyon adı (Yer numarası, Kutu numarası, Dosya adı ya
da sayısı, vb.). Depo/arşiv adı, Yer.
Bu genel format, materyallerin yerini belirlemek için daha fazla ya da
daha az bilgi gerektiren koleksiyonlar, farklı koleksiyon türleri veya ek
tanımlayıcı bilgiler (örneğin, bir mektubun çevirisi) için değiştirilebilir.
Bilgilerin doğrulanması gerektiği durumlarda yazar doğrulamayı kendi kişisel
koleksiyonundan yapabilir. Özel koleksiyonlardaki arşiv materyallerinden
yapılacak doğrulamalar için koleksiyon sahibinden izin alınmalıdır.
Depo
içerisinde arşiv malzemesinin kolaylıkla bulunmasını sağlayacak miktarda bilgiye
künyede yer verilmelidir. İçerdiği arşiv malzemelerinin yeri ile ilgili
ayrıntılı bilgi veren ve bu arşiv malzemelerinin bulunmasını oldukça
kolaylaştıran koleksiyonlar için sadece koleksiyon adını vermek yeterli olabilir.
Koleksiyondaki arşiv malzemelerinin bulunmasını kolaylaştıracak bilgiler sunulmuyorsa,
arşiv malzemelerinin yerini bulmaya yardım etmek için daha fazla bilgi
verilmesi gerekli olabilir (örneğin, yer numarası, kutu numarası, dosya adı ya
da sayısı).
Eğer
aynı koleksiyonda yer alan birkaç mektuba atıf yapılıyorsa, koleksiyon
kaynakçada listelenir ve metin içi atıflarda her mektup için tanımlayıcı özel
bilgiler (yazar, alıcı ve tarih) verilir.
Belgede
görünmeyen bilgileri belirtmek için köşeli parantez kullanılır. İlgili adlardaki
ve tarihlerdeki belirsizliği ifade etmek için soru işareti kullanılır. Tahmini
tarihler için tahm. (tahmini) kısaltması kullanılır.
Röportajlar
ve sözlü tarihler (oral history) için görüşülen kişi yazar olarak girilir.
Tanım kısmında muhabirin adı belirtilir.
Sınırlı
sayıda basılmış bir yayın kütüphanede mevcut ise, atıf arşiv kaynağı olarak
değil yayımlanmış materyallerde olduğu gibi yapılabilir.
Örnek
Ömer, B. (1917, 27 Mart). [Dr. Hikmet Bey’e
yazılmış HA’i de ilgilendiren (madalya imali gibi) konuları da içeren özel iki
mektup]. Türk Kızılayı Arşivi (Kutu No. 186, Belge No. 35), Ankara.
Örnek
Yazan, A. A. (Yıl, Gün Ay). [Mektubun yazıldığı
kişinin adı (A. Çevirmen, Çev.)]. Ad Soyad’ın özel koleksiyonunda yer alan
kopya.
Örnek
Künye
Allport, G. W. (1930-1967). Mektuplaşma. Gordon W.
Allport’un Mektupları (HUG 4118.10). Harvard Üniversitesi Arşivi, Cambridge,
MA.
Göndermeler
(Allport, G. W., 1930-1967, Allport’tan E. G.
Boring’e, 1 Mart 1939)
(Allport, G. W., 1930-1967, E. G. Boring’ten
Allport’a, 26 Aralık 1937)
Not:
Bu kurallar arşiv materyallerine dayanmaktadır ve okuyucuların bilgileri
bulmasına izin verecek şekilde detaylı olarak kaynakçada yer alır. Erişilmesi
kolay olmayan özel mektup ve yazışmalar ise kişisel iletişim olarak dikkate
alınır ve sadece metin içi gönderme yapılır.
Örnek
Tonta, Y. (1987). Kütüphane otomasyonu. Yaşar Tonta’ya ait 1986-87 Bahar Yarıyılı
ders notları (42 sayfa, teksir). Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Kütüphanecilik Bölümü, Ankara.
Örnek
[Allport, A.?]. [tahm. 1937]. Marion Taylor today-by the bibliographer. Yayımlanmamış metin,
Marion Taylor Belgeleri. Schlesinger Kütüphanesi, Radcliffe Koleji, Cambridge,
MA.
Örnek
Cezayir ve Tunus Kredi Kurumu. (1924, 29 Nisan). Kurum tarafından HA nın hesabına aktarılan
para hakkında bilgi ile makbuzunun ulaştırılması talebi hakkında (Kutu No.
17, Belge No. 61). Türk Kızılayı Arşivi, Ankara.
Örnek
Russel, F. (t.y.). S. Pind tarafından
gerçekleştirilen röportaj [ses kaydı]. Interview with Frank Russel (Kaset No.
123), Jewish Museum London, Londra.
Örnek
Koç, V. (1984). Babalar ve
oğulları/Raportör: Yasemin Bozkurt. Vehbi Koç Gazete Kupürleri Arşivi (Envanter
no. G004979), Vehbi Koç Koleksiyonu, Vehbi Koç ve Ankara Araştırmaları Merkezi,
Ankara.
Örnek
Türk Eğitim Vakfı'nın geliri 164 milyona ulaştı.
(1985, 4 Mayıs). [Gazete kupürü, Hürriyet gazetesi]. Vehbi Koç Gazete Kupürleri
Arşivi (Envanter no. G005178), Vehbi Koç Koleksiyonu, Vehbi Koç ve Ankara
Araştırmaları Merkezi, Ankara.
Örnek
Doğuş Matbaacılık ve Ticaret Ltd. Şti. (1966). Bedri Baykam’ın Türkiye, Avrupa ve Amerika
sergileri [Broşür]. Ankara: Yazar. Belediye Müteferrik Evrak (Demirbaş No.
Bel_Mtf_000725), İBB Atatürk Kitaplığı, İBB Kütüphaneleri, İstanbul.
Örnek
[Nicolay Andriomenos’un fotoğrafı]. (1325).
Belediye Müteferrik Evrak (Demirbaş No. Bel_Mtf_000479), İBB Atatürk Kitaplığı,
İBB Kütüphaneleri, İstanbul.
Internet
tüm dünyadaki insanlara belirli konulardaki tartışmalara katılmaları için
bloglar, haber grupları, çevrimiçi forumlar ve tartışma grupları ile elektronik
mesajlaşma listeleri gibi çeşitli seçenekler sunmaktadır.
Örnek 1
Künye
Hacettepe Üniversitesi. (t.y.). Misyon, vizyon ve
değerler. Erişim adresi: http://hacettepe.edu.tr/hakkinda/misyonvizyondegerler
Gönderme
(“Hacettepe Üniversitesi”, t.y.)
Örnek 2
Künye
İnternette 1 saniyede neler oluyor?.
(2017, 4 Ocak). Erişim adresi:
http://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/internette-1-saniyede-neler-oluyor,XUH_UVqM80GODfAK20z__Q/mfBzmt1kgUm2CCL1b5iFfg
Gönderme
(“İnternette 1 saniyede”, 2017)
Internet
tüm dünyadaki insanlara belirli konulardaki tartışmalara katılmaları için
bloglar, haber grupları, çevrimiçi forumlar ve tartışma grupları ile elektronik
mesajlaşma listeleri gibi çeşitli seçenekler sunmaktadır.
Yazar, A. A. (Yıl, Gün Ay). Postanın başlığı [Biçim
tanımı]. Erişim adresi: http://xxxx
Eğer yazarın sadece takma adı (nickname) erişilebilir ise yazar girişi
takma isme yapılır. Gönderinin tam tarihi verilir. Tarihten sonra mesajın
konusuna yer verilir ve bu italik yazılmaz. Başlıktan sonra köşeli parantez
içinde mesaja ilişkin bir açıklama verilir. Ayrıca mesajın arşivlenmiş sürümüne
ilişkin URL adres bilgisi verilmelidir. Mesaj gönderilen listenin adı URL
adresinin bir parçası değilse kaynakçada listenin adına da yer verilir.
Örnek
Öztürk, O. (2015, 29 Mayıs). Yanıt: Bilgi ve Belge
Yönetimi Bölümü’nü tercih edecek öğrenciler için genel bilgiler [Haber grubu
yorumu]. Erişim adresi: http://www.bbyhaber.com/bby/2012/07/22/ bilgi-ve-belge-yonetimi-bolumunu-tercih-edecek-ogrenciler-icin-genel-bilgiler/#comment-15752
Örnek
Pauli, J. (2014, 19 Aralık). PHP 5.5.20 is
available [Elektronik mesajlaşma listesi mesajı]. Erişim adresi:
http://news.php.net/php.announce/138
Örnek
Yılmaz, D. (2010, 16
Mart). İntihal suç mu? [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://bilkentasistan.blogspot.
com.tr/2010/03/intihal-suc-mu.html
Bir blog
yorumuna atıf aşağıdaki gibi yapılır:
İzafiyet. (2010, 22 Mart). Yorum: İntihal suç mu?
[Blog yazısı]. Erişim adresi: http://bilkentasistan. blogspot. com.tr/2010/03/intihal-suc-mu.html
Not: Blog yorumuna
yapılan atıfta yazar adı olarak ekranda görünen ad (takma ad) kullanılmıştır.
Örnek
Madran, O. (2015, 16 Nisan). BBY262 Web tasarımı
dersi uygulaması [Video]. Erişim adresi:
https://www.youtube.com/watch?v=rfsQHHi3tPE
Bu
kısımda Facebook, Twitter gibi sosyal medya ortamlarındaki gönderilere/kaynaklara
atıf verme kurallarına değinilmektedir.
Örnek 1 (bkz. Şekil 1)
Künye
Tonta, Y. [Yaşar]. (2014,
8 Kasım). Vatikan yazmaları açık erişim: http://t.co/dUKv03jC9G Kraliçe de
yazmalarını erişime açıyor mu diye merak edenlerin kulakları çınlasın [Facebook
durum güncellemesi]. Erişim adresi:
https://www.facebook.com/yasartonta/posts/10152885884812668
Gönderme
(Tonta, 2014)
Şekil 1. Örnek
1'de gösterilen künyenin Facebook paylaşımı
Örnek 2 (bkz. Şekil 2)
Künye
Okul Kütüphanecileri. (2015, 24 Haziran). Türkiye
Adresli Tezlerden Belge Sağlama Hizmeti Verilmeye Başlanmıştır. TÜBİTAK ULAKBİM
CABİM bünyesinde yürütülen Belge Sağlama çalışmaları kapsamında, YÖK Tez
Merkezi Veri Tabanında [Facebook durum güncellemesi]. Erişim adresi:
https://www.facebook.com/okulkutuphanecileridernegi/posts/850987461623232
Gönderme
(Okul Kütüphanecileri, 2015)
Not:
Facebook üzerinden paylaşılan video, fotoğraf ya da infografikler için yapılan
tek değişiklik köşeli parantez içerisindeki açıklamanın paylaşımın türüne göre
[Video], [Fotoğraf], [İnfografik] şeklinde değiştirilmesidir.
Şekil 2. Örnek 2'de
gösterilen künyenin Facebook paylaşımı
Örnek 1 (bkz. Şekil 3)
Künye
Glushko, B. [rjglushko]. (2014, 10 Kasım). Our Discipline
of Organizing book, named BOOK OF THE
YEAR by @asist_org,
has 1/2 price sale this wk at @OReillyMedia http://oreil.ly/10yJ8nY [Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/rjglushko/status/531917048134135808
Gönderme
(Glushko, 2014)
Şekil 3. Örnek 1'de
gösterilen künyenin Tweet paylaşımı
Örnek 2
(bkz.
Şekil 4)
Künye
Demirköz, B. [BilgeDemirkoz]. (2015, 28 Nisan).
CERN asosiye üyelik uygulama kanunu bugün resmi gazetede Milletlerarası anlaşma
olarak yayınlanarak yürürlüğe girdi. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150428.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150428.htm
[Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/BilgeDemirkoz/status/592898202640261122
Gönderme
(Demirköz, 2015)
Şekil 4. Örnek 2'de
gösterilen künyenin Tweet paylaşımı
Örnek 3 (bkz. Şekil 5)
Künye
H.Ü. Bilgi Topluluğu. [bilgi_toplulugu]. (2015, 27
Mart). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü artık iSchools
üyelerinden biri. Tebrikler :)... http://fb.me/1ODcKmVwO [Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/bilgi_toplulugu/status/581545472634019840
Gönderme
(H.Ü. Bilgi Topluluğu, 2015)
Şekil 5. Örnek 3'te
gösterilen künyenin Tweet paylaşımı
Bu
bölümde tablo ve şekil oluşturmaya ilişkin genel bilgiler sunulmakta,
sonrasında ise bu bilgiler detaylandırılmaktadır.
İlk
olarak bilginin aktarımında metinsel anlatımın mı görsel anlatımın mı daha
etkin ve anlaşılır olacağına karar verilmelidir. Eğer görsel anlatımın daha
anlaşılır olacağı düşünülüyorsa tablo veya şekilden amaca daha uygun olan
tercih edilmelidir.
Makalede
yer alacak tablo ve şekiller konusunda seçici davranılmalı, metin içerisinde
özetlenebilecek bilgiler için ayrıca tabloya yer verilmemelidir. Tablo ve
grafik sayısının fazla olması metnin takip edilebilmesini zorlaştırır ve makale
ile verilmek istenen mesajın okuyucuya aktarılmasına engel olur.
Tablo
ve şekiller için çok farklı formatlar kullanılabilmektedir (örneğin, .doc,
.jpg, .pps, .pdf). Tabloların kelime-işlem yazılımları ile hazırlanması hata
oranını düşürmekte ve düzeltmeleri kolaylaştırmaktadır. Şekiller için
kullanılabilecek format sayısı tablolara göre oldukça fazladır. Şekiller için
en önemli unsur çözünürlüklerinin iyi olması ve baskıda okunabilir olmalarıdır.
Kullanılan
tablo, grafik, anket ya da ölçekler telif hakkı olan bir başka kaynaktan aynen
alınmış ya da uyarlanmış ise, orijinal kaynağa atıf yapmanın yanı sıra telif
hakkı sahibinden basılı ve elektronik kullanım için yazılı izin alınması
gerekmektedir. Genelde ticari olan zekâ testleri ve yansıtmalı testler için tek
bir madde dahi kullanılıyorsa söz konusu iznin alınması gerekmektedir. Ayrıca,
başka bir kaynaktan aynen alınmış ya da uyarlanmış tablolar için orijinal
kaynak ve telif hakkı sahibi not kısmında, şekiller için ise başlık kısmında
belirtilmelidir.
Tablo
oluşturulurken sadece gerekli olan bilgilere yer verilmeli, ilişkili bilgiler
sınıflandırılıp yan yana konumlandırılarak okuyucunun bu bilgileri kolaylıkla
karşılaştırabilmesi sağlanmalıdır.
Tablolardaki
bilgiler metin içerisine entegre edilmeli ancak ikilemeyi önlemek adına
tablodaki her bilginin metin kısmında açıklanmasından kaçınılmalıdır. Tablolar
metinden bağımsız olarak tek başına da anlaşılabilir olmalıdır.
Bir
tabloda verilmesi mümkün olan bilgiler için birden fazla tablo
kullanılmamalıdır. Cinsiyet gibi demografik özelliklere ilişkin bulgular metin
içerisinde kolaylıkla açıklanabileceği için ayrıca tablo kullanmaya gerek
yoktur.
Tablo
içerisinde yer alan sayısal veriler sağa dayalı ve ondalık basamak sayıları
aynı olmalıdır.
Tabloda
yer alan satır/sütun başlıkları mümkün olduğunca kısa ve anlaşılır olmalıdır.
Bir
tabloyu oluşturan bileşenler tablo başlığı, tablo numarası, satırlar, sütunlar
ve eğer gerekiyorsa tablo notudur. Bu temel bileşenler Tablo 2’de
gösterilmektedir.
Örnek
Tablo 2
Atıf Yapılan
Kaynakların Yayın Türüne Göre Dağılımı
Yayın türü sınıflaması |
N |
% |
Kitap |
6.083 |
42,1 |
Dergi |
5.646 |
39,1 |
Elektronik yayın |
1.726 |
12,0 |
Tez |
600 |
4,2 |
Diğer yayınlar |
372 |
2,6 |
Toplam |
14.359 |
100,0 |
Metin
içinde tablolara atıf yapılırken dizgi esnasında oluşabilecek sayfa
değişiklikleri ve kaymalar dikkate alınarak “yukarıda/aşağıda” ya da “sayfa
X’te yer alan tabloda” gibi ifadeler yerine “Tablo 2’de yer alan verilere göre...” örneğinde olduğu gibi tablo
numaraları kullanılmalıdır.
Tablo
başlıkları tablonun içeriğinde ne olduğu bilgisini verecek şekilde kısa,
anlaşılır ve açıklayıcı olmalıdır. Çok genel ya da çok ayrıntılı başlıklardan
kaçınılmalıdır. Tablonun başlığı anketteki bir soru ya da ölçekteki bir madde
olmamalıdır.
Tablo
notları tablonun alt kısmında yer alır ve genel notlar, özel notlar, olasılık
notları olmak üzere üç türdür. Bir tabloda bu notların tümüne yer verilecekse
genel notlar, özel notlar ve olasılık notları sırası izlenmelidir. Her not türü
yeni bir satırda ve sola dayalı olarak başlar. Notlar tablo içi tekrarı önlemek
açısından önem taşır. Genel notlar kısmında tablonun bütününe ilişkin bilgiler
yer alır. Kısaltma, sembol vb. açıklamalar genel notlar kısmının sonunda yer
alır. Tablo başka bir kaynaktan alındıysa, ilgili bilgi yine bu kısımda
verilmelidir. Genel notlar için Not. (italik) ifadesi kullanılır. Özel not
kısmında belli bir sütun, satır ya da hücre ile ilgili bilgiler a, b, c
harfleri ile üst simge olarak belirtilir (Örneğin, a). Her tablodaki notlar
yalnızca o tabloya ilişkindir. Yeni bir tabloya ait özel notlar yine a’dan
başlamalıdır. Olasılık notu kısmında p
değerleri ve istatistiksel testler ile ilgili bilgiler verilir. p değerleri 2 ya da 3 ondalıklı olarak
verilmeli, p<0,01 ifadesi yerine p değerinin net olarak verilmesi tercih
edilmelidir (p=0,006 gibi). Olasılık
notları için *, **, …işaretlemesi kullanılır.
Tablolar
sayısal veriler dışında metin türü bilgi de içerebilir.
Örnek
Tablo 3
Araştırmada Kullanılan Yayın Türü Sınıflaması
Yayın türü |
İçerik |
Kitap |
Kitap,
teknik rapor, bildiri kitabı |
Dergi |
Bilimsel
dergi, popüler dergi, gazete |
Elektronik
yayın |
Web sitesi,
blog, tez (yüksek lisans, doktora ve doçentlik tezi) |
Diğer
yayınlar |
Yayımlanmamış
makale, görüşme, arşiv belgesi |
Tablo
içerisindeki teknik olmayan başlıklarda standart olan kısaltmalar
kullanılabilir (Örneğin, sıklık/sayı yerine n ya da N, yüzde yerine %, ortalama
yerine , ortanca
yerine
, standart sapma
yerine SD, ki-kare yerine
gibi...).
Eğer
tablo içinde verinin saptanamamış olmasından ya da rapor edilemiyor olmasından
kaynaklı boş bırakılmış bir hücre varsa o hücreye tire işareti “-” konmalı ve
neden tire konduğu tablonun altına genel not olarak belirtilmelidir. Hücre,
veri eklenmesi uygun olmadığından dolayı doldurulamamışsa boş bırakılmalıdır.
Diğer
sütunlardaki bilgilerden kolaylıkla çıkarılabilecek bilgiler için yeni sütun
açılmamalıdır. Örneğin, evet ve hayır seçeneklerinin yer aldığı bir anket için yanıtlamayan
kimsenin olmadığı varsayımı altında evet ve hayır seçenekleri için ayrı ayrı n
ve % değerlerinin verilmesine gerek yoktur. Araştırmanın amacı doğrultusunda
hangisi daha önemliyse ona tabloda yer verilir, diğeri toplam sütunu yardımıyla
kolaylıkla tahmin edilebilir (bkz. Tablo 4).
Tablo
ortalama değerleri gibi nokta tahminleri içeriyorsa güven aralıklarına yer
verilmesinde fayda vardır. Güven aralığı değerleri köşeli parantez ile verilebilir
ya da alt ve üst güven aralığı limitleri için ayrı birer sütun açılabilir.
Kullanılan güven düzeyi (%95, %99 gibi) belirtilmelidir. Makale boyunca aynı
güven düzeyinin kullanılması kolaylık sağlar.
Örnek
Tablo 4
Kütüphaneye Gitme Sıklığı ve Evde İnternet Bağlantısı Olma Durumu
Arasındaki İlişki
Halk kütüphanesine gitme sıklıkları |
Evet |
|
|
Toplam |
|||
n |
% |
|
|
n |
% |
|
|
Hiç |
63 |
71,6 |
|
|
82 |
70,7 |
|
2 ayda bir ve daha az |
13 |
14,8 |
|
|
20 |
17,2 |
|
Ayda 1 |
3 |
3,4 |
|
|
5 |
4,3 |
|
Ayda 2 ve daha fazla |
9 |
10,2 |
|
|
9 |
7,8 |
|
Toplam |
88 |
100,0 |
|
|
116 |
100,0 |
|
*= 4,881, p=0,181
Şekil
olarak nitelendirilebilecek görseller aşağıda sıralanmıştır:
§ grafikler
§ çizelgeler
(örneğin zaman çizelgeleri, iş akış şemaları)
§ haritalar
§ çizimler
§ fotoğraflar
Şekil,
makalenin anlaşılmasına katkı sağlamıyor ya da ikileme bilgiye yol açıyorsa
makalede yer almamalıdır. Bilgiyi sunmada şekil kullanımının en iyi yöntem
olduğundan, şeklin verilmesi istenen mesajı verdiğinden ve en önemli bilgileri
öne çıkardığından emin olunmalıdır.
Şekillerde
şeklin metinden bağımsız olarak kendi başına anlaşılmasına yeterli olacak
düzeyde bilgi yer almalıdır.
İyi
bir şekil kolay anlaşılır ve okunabilir olmalı, basit ve kolay okunaklı yazı
tipleri kullanılmalıdır (Times New Roman, Arial gibi). Ayrıca, şekil ve şekil
elemanlarının görülebilir/okunabilir büyüklükte olmasına da dikkat edilmelidir.
Şekil içi yazı puntosu 8’den küçük, 14’ten büyük olmamalıdır.
Şeklin
her kısmında ve makaledeki tüm şekillerde kullanılan yazı tipi metin yazı tipi
ile aynı olmalıdır.
Grafiklerde
eksenlerin ve grafik içi elemanların etiketleri mümkün olduğunca kısa ve açık
olmalı, ölçüm birimleri mutlaka belirtilmelidir.
Şekil
başlığı şeklin altında yer alır ve şeklin açıklaması işlevini görür. Bu nedenle
şekilde ayrıca şekil başlığı (kelime işleme yazılımları tarafından otomatik
olarak üretilen) yer almasına gerek yoktur.
Şekil başlığı kısa ve açıklayıcı olmalıdır. Şekil
başlığına eklenmesi gerekli başka bilgiler varsa eklenebilir. Şekilde geçen
semboller, kısaltmalar, terimler bu kısımda açıklanmalıdır. Bunlar dışında
tablo açıklamaları için uygulanan kurallar burada da uygulanmalıdır.
Şekillerde
geçen kısaltma, sembol ve terimler, tüm şekil ve tablolarda dâhil olmak üzere
metnin tamamında aynı şekilde geçmelidir.
Örnek
Şekil
6. Varlık adı dağılımlarının radar grafik ile gösterimi (%)
Birleştirilmesi
mümkün olan şekiller tek şekil olarak verilmelidir.
Karşılaştırılacak
yapıdaki grafikler yan yana ya da alt alta verilerek bunlar için tek grafik
başlığı kullanılmalı, her biri aynı büyüklük ve ölçekte olmalıdır. Etiketler
ilgili oldukları grafiğe en yakın konumda yer almalıdırlar.
Şekil
başlığı şeklin sınırlarını aşmamalıdır. Şeklin anlaşılmasını sağlayacak her
türlü bilgi şekil içerisinde yer almalıdır. Uzun açıklamalar gerekiyorsa şeklin
altında yer alacak notlar bölümü kullanılabilir.
Renkli
görsellerde renk yalnızca görselin anlaşılması için bir zorunluluk olduğu
durumlarda kullanılmalıdır. Örneğin, CiteSpace gibi görselleştirme yazılımları.
Eğer
şekilde üçten fazla gölgelendirme gerekliyse verilerin gösterimi için tablo
daha uygun olabilir. Eğer gölgelendirmede grafik çubuklarını (bar) ayırt etmede
farklı renkler kullanılacaksa özellikle siyah ve gri tonlar iyi bir seçenek
olabilir.
Şekilde
p değerlerinin net olarak verilmesi grafiğin anlaşılmasını zorlaştırıyorsa p<0,05 gösterimi kullanılabilir.
Sonuçlar metin içinde tartışılırken net p değerleri kullanılmalıdır. Eğer p<
gösteriminin kullanılması gerekliyse, p<0,05,
p<0,001, p<0,01 her şekilde aynı işaretler ile gösterilmelidir (*p<0,05, **p<0,001, ***p<0,01
şeklinde).
İyi
bir şekil;
§ metnin
tekrarı yerine metne ek bir bilgi niteliğindedir,
§ sadece
önemli ve gerekli unsurları içerir,
§ görsel
olarak dikkat dağıtan unsurları içermez,
§ boyut,
sembol, etiket, vs. açısından okunması ve ayırt edilmesi kolaydır,
§ amaca uygun
olarak hazırlanmış ve anlaşılması kolaydır,
§ metindeki
benzer tüm şekiller aynı yazı tipinde oluşturulmuştur,
§ dikkatlice
planlanmış ve hazırlanmıştır.
Örnek
Şekil
7. Lider bir kütüphane müdürü seçimine ilişkin hiyerarşik yapı. “Analitik
Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Bir Uygulama: Lider Bir Kütüphane Müdürü Seçimi”, M.
Yılmaz, 2010, Türk Kütüphaneciliği, 24, s. 223 makalesinden aynen alınmıştır.
Telif hakkı Türk Kütüphaneciliği dergisine aittir, 2010.
Örnek
Şekil
8. Scientometrics dergisinin Journal Citation Reports 2014 yılı atıf değerleri
APA style. (2015). Erişim
adresi: http://www.apastyle.org/
APA style blog. (2015). Erişim
adresi: http://blog.apastyle.org/apastyle/
Concise rules of APA style (6.
bs.). (2010). Washington, DC: American Psychological Association.
Publication manual of the
American Psychological Association (6. bs.). (2010). Washington, DC: American
Psychological Association.
Yazar Sayısına ve Türüne Göre Gönderme Örnekleri
Atıf türü |
Dil |
İlk gönderme |
Diğer
göndermeler |
Parantez içi
ilk gönderme |
Parantez içi
diğer göndermeler |
Tek yazarlı
çalışma |
Türkçe |
Doğan (2014) |
Doğan (2014) |
(Doğan, 2014) |
(Doğan, 2014) |
İngilizce |
Turner (2014) |
Turner (2014) |
(Turner, 2014) |
(Turner, 2014) |
|
İki yazarlı
çalışma |
Türkçe |
Doğan ve Şencan (2014) |
Doğan ve Şencan (2014) |
(Doğan ve Şencan, 2014) |
(Doğan ve Şencan, 2014) |
İngilizce |
Turner ve O’Neill (2014) |
Turner ve O’Neill (2014) |
(Turner ve O’Neill, 2014) |
(Turner ve O’Neill, 2014) |
|
Üç yazarlı
çalışma |
Türkçe |
Doğan, Şencan ve Taşkın (2014) |
Doğan ve diğerleri (2014) |
(Doğan, Şencan ve Taşkın, 2014) |
(Doğan ve diğerleri, 2014) |
İngilizce |
Turner, O’Neill ve Peter (2014) |
Turner ve diğerleri (2014) |
(Turner, O’Neill ve Peter, 2014) |
(Turner ve diğerleri, 2014) |
|
Dört yazarlı
çalışma |
Türkçe |
Doğan, Şencan, Taşkın ve Al (2014) |
Doğan ve diğerleri (2014) |
(Doğan, Şencan, Taşkın ve Al, 2014) |
(Doğan ve diğerleri, 2014) |
İngilizce |
Turner, O’Neill, Peter ve Doherty (2014) |
Turner ve diğerleri (2014) |
(Turner, O’Neill, Peter ve Doherty, 2014) |
(Turner ve diğerleri, 2014) |
|
Beş yazarlı
çalışma |
Türkçe |
Doğan, Şencan, Taşkın, Akça ve Al (2014) |
Doğan ve diğerleri (2014) |
(Doğan, Şencan, Taşkın, Akça ve Al, 2014) |
(Doğan ve diğerleri, 2014) |
İngilizce |
Turner, O'Neill, Conley, Peter ve Humphries (2014) |
Turner ve diğerleri, (2014) |
(Turner, O'Neill, Conley, Peter ve Humphries, 2014) |
(Turner ve diğerleri, 2014) |
|
Altı ve daha fazla
yazarlı çalışma |
Türkçe |
Doğan ve diğerleri (2014) |
Doğan ve diğerleri (2014) |
(Doğan ve diğerleri, 2014) |
(Doğan ve diğerleri, 2014) |
İngilizce |
Turner ve diğerleri (2014) |
Turner ve diğerleri (2014) |
(Turner ve diğerleri, 2014) |
(Turner ve diğerleri, 2014) |
|
Grup
çalışması - Tanımlanmış bilinen bir kısaltması var ise |
Türkçe |
Yükseköğrenim Kurulu (YÖK, 2013) |
YÖK (2013) |
(Yükseköğretim Kurulu [YÖK], 2013) |
(YÖK, 2013) |
İngilizce |
Organization for Economic Cooperation and Development
(OECD, 2014) |
OECD (2014) |
(Organization for Economic Cooperation and Development
[OECD], 2014) |
(OECD, 2014) |
|
Türkçe |
Hacettepe Üniversitesi (2012) |
Hacettepe Üniversitesi (2012) |
(Hacettepe Üniversitesi, 2012) |
(Hacettepe Üniversitesi, 2012) |
|
İngilizce |
Global Libraries (2012) |
Global Libraries (2012) |
(Global Libraries, 2012) |
(Global Libraries, 2012) |